dareen la aanta dumarka

Maxaa sababa tabardarida xaga
galmada (kacsiga) ee soo wajahda
dumarka?
Tabardarida soo wajahda dumarka
xiliga galmada ee afka qalaadna lagu
magacaabo (sexual dysfunction) ayaa
waxaa lagu qeexaa dhibaato soo
wajahda xiliga isu taga jinsiga taas oo
alaaba lala xiriiriyo qanaaco la’aan kadhalata isu taga. Tusaale ahaan culimada amaba
dhaqaatiirta jinsiga ayaa waxey
sheegaan in illaa 4 heer uu maro isu
taga jinsiga kuwaas oo kala ah,
1:dareemid raaxo marka hore,
2: u bislaasho galmo,
3: kacsi,
4: iyo weliba raali ahaansho imaato kadib marka ay dhammaato howsha isu
taga taas oo qof walba 2da lamaane ay
dareemayaan in ay gareen meel ay u
wada hanqal taagayeen oo ah in mid
walba uu qanciyay midka kale. Cilmi baaris lasameeyay ayaa waxey soo
jeedisay 43% dumarka iyo 31% ragga in
ay so wajahaan culeys yo kaheysta
xagga jinsiga, mowducaan ayaa ah mid
inta badan dadka ay nacebyihiin in laga
hadlo lakiin nasiib wanaag kiisaska inta badan ee cuduradaan ayaa ah mid
si fudud loo daaweyn karo sidaas
darteed ayaa waxaa muhim ah in aad
la sameysid wada tashi dhaqaatiirta. Hadaba maxaa sababa dhibaatooyinkaan?
Asbaabaha sababa cudurkaan ayaa
waxaa la’aminsanyahay in ay yihiin
laba sabab oo kala ah 1- asbaabo ah fisikaal ( physical causes ) 2- asbaabo ah
wal wal laxiriira saykoloji
(psychological causes). asbaabaha fisikaalka ah ( physical
causes) ayaa ah mid laxiriirta cafimaadka iyadoo ay jiraan
cuduro si toos ah loo la xiriiriyo in ay
sabab u yihiin in haweyneydu uu
kudhaco cudurkaan tabardarida xagga
galmada iyadoo cuduradaasna ay
yihiin sida cudurka kaadi macaanka amaba sokorowga (diabetes) cudurada
kudhaca wadnaha ( heart diseases),
cudurada kudhaca neerfaha
(neurological diseases), isu dheelitir
la’aanta hormoonada (hormonal
imbalances),cudurada karoonikada ah sida cudurka fashilka kilyaha (kidney
failure), iyo cudurka kale ee fashilka
beerka ( liver failure ), cabida xad
dhaafka ah ee alkolada amaba
khamriga, isticmaalka daroogooyinka
iyo weliba dhibaato dhinaceedka ay leyihiin qaar katirsan dawooyinka sida
(antidepressant drugs) kuwaas oo loo
isticmaalo daweynta dadka qaba
walaaca ama shooga, dhammaan
asbabahaan ayaa waxey dhaliyaan hoos u dhac kuyimaada damaca xagga galmada. asbaabaha saykolojiga amaba laxiriira dhimirka ayaa isugu jira asbaabo laxiriira daalka amaba istareeska walaac ( anxiety), walaac ay kaqabto haweneydu galmada, dhibaatooyin xagga xiriirka u dhaxeeya labada qof , welwelka xad dhaafka ah , dareen ah in haweyneydu dareento eednaan, amaba welwel kudhacay haweeneyda isu tag galma hore oo ay cabsina kaqabto galmada.
Yuu kudhaca dhibaatooyinka tabardarida galma? Guud ahaan rag iyo dumarba wuu kudhici karaa wuxuuna kudhacaa dhamman labada jinsiba da’ kasta badanaana wuxuu kudhacaa dadka qaan gaarka ah ee cafimaad ahaana aan aheyn kuwo aad u cafimaad qaba oo nafaqo ahaana aan aad u nafaqysneen. Sidee u sameeysa tabardarida galmada dumarka?
Dhibaatooyinka ugu caansan ee ilaa
hadda la ogyahay ee laxiriira
tabardarada galmada dumarka ayaa ah. awood la’aanta xagga rabida galmada
(inability to sexual desire) arimahaan
ayaa iyagu waxaa lala xiriiriyaa dareen la’aanta in haweneydu rabitaankeeda xagga galmada uu hoseeyo oo aysana wax han ah u heynin galmada waxaana la’aminsanyahay in cunsuro badan ay
taa ugu wacanyihiin sida isbedelka
hormoonada, xaaladaha caafimaadka
iyo daweyn laga soo daweeyay cudurka
kansarka iyadoo doweyntaasna loo
maray kiimiko (chemotherapy), sidoo kale welwelka kaheysta haweeneyda
ficiladeeda ayaa iyana qeyb kaqaata
waxaa kale oo iyana door kuleh habka
isku xiga galmada iyo wareegyada
galmada (sexual routines) tani ayaa
iyana waxaa la’aminsanyahay in ay kaqeyb qaadato rabitaan la’aanta
galmada , iyo ugu danbeynta qaabka
nolosha haweneyda. awood la’aanta in ay si wanaagsan u dareento amaba u kacsato (inability to become aroused), dareemid la’aanta haweneyda xiliga galmada ayaa aalaaba waxaa lala xiriiriyaa yarida qoyaanka xubinta tarenkeeda ( vaginal lubrications) sidoo kale waxaa si toos ah loola xiririya walaaca iyo weliba in aysan haweneyda aysan u istimtaacin si kufilan, baarayaasha cudurada galmada
ayaa waxaa kale oo ay ku howlan yihiin
sidii ay u ogaan lahayeen sameynta uu kuleeyahay qulqulka dhiiga xubinta
taranka dumarka iyo kintirka (clitoris)
iyo sida uu uga qeyb qaato
dhibaatooyinka kaheysta haweenka
kacsiga. xanuun ka qabsada xubinta taranka haweenka xiliga galmad (painful during intercourse) xanuunadaan dhaca xiliga galmada ayaa waxaa sababa dhibaatooyin fara badan oo ay kamid yihiin infakshanka xubinta taranka haweenka, cufnaanta amaba mugga berkada xubinta taranka
haweenka ( pelvic mass), cudurada lagu
kala qaado galmada (STD) iyo xaalad
lagu magacaabo (viginismus) taas oo ah
xanuun iyo xafaf kasoo wajaha haweenka murqaha kuxeeran afaafka
hore ee ilinka amaba albaabka hore ee
xubinta taranka haweenka wuxuuna
kudhacaa haweenka badana kabaqda
is liska 2 da xubnood ee taranka
dumarka iyo ragga. Side loo baara tabardarida galmada
dumarka? Si loo baaro taabardarida galmada dumarka ayaa dhaqtarku wuxuu bilaaba ugu horeynba in u sameeyo baritaan dhanka jirka ah ( physical exam) isaga oo qimeynaya astaamaha uu leeyahay cudurkaan ayaa dhaqtarku wuxuu sidoo kale sameeya baarida berkeda xubinta taranka ( pelvic exam) si uu u qimeeyo faya qabida xubnaha taranka isagoo welina sameeya baritaan dheer oo lagu magacaabo (Pap Smear) kaas oo ah in labaaro unugyo laga soo qaaday dhuunta hore ee minka amaba riximka si looga baaro in haweeneydu qabto cudurka kansarka ee dhuunta riximka (cervical cancer),baritaanka noocaan oo kale ahna waxaa lagu ogaadaa xaaladaha kahoreeya kansarka kudhaco dhuunta riximka (precancerous conditions) hadaba baritaankaan ayaa sidoo kale waxaa lagu ogaadaa isbedelka unugyada dhuunta riximka , alaaba baritaankaan wuxuu kasaacidaa dhaqtarka in uu u sameeyo bukaanka
daawada ugu haboon si loo daaweeyo
mushkiladaha ay dhaliyaan cudurada
kudhaco taranka haweenka. Side loo daweeyaa tabardarida galmada
dumarka? Sida ugu haboon ee loo daweeyo tabardarida galmada dumarka ayaa ah dadaal wadareed ay sameeyaan hawaneyda qabta cudurka, dhaqtarka,iyo qof u tababaran daweynta dadka qaba cudurkan badanaana noocyada cudurkaan kuwa ladaweyn karo sida kuwa laxiriira dhibaatooyinka xagga dhimarka (psychological problems) ayaa si fudud loo daweeya kadib marka la daweeyo ugu horeynba dhibaatada xaga dhimirka ah taas oo ah mida ku sababtay dhibanaha in uu helo
cudurkaan tabardarida galmada sida
welwelka (anxiety) shooga iyo wixii
lamid ah. Istiraatijooyinka kale ee lagu daweeyo cudurkaan ayaa ah sida soo socota:- Qofka oo lasiiyo aqoon kufilan ee xagga isu taga jinsiga (providing
education) aqoontaas oo ah sida ay u
sameysan yihiin xubnaha jirka banii
aadamka gaar ahaan kuwa laxiriira
jinsiga, sida galmadu u shaqeyso iyo isbedelka caadiga ah ee laxiriira
hor umarida cimriga aadanaha iyo sida
uu ugu leeyahay saameyn dhaqanka
galmada intaa waxaa si dheer
bukaanka oo loo sheego in uu wax
kabedelo dhaqanka galmadiisa isagoo lagula taliyo haddi dhibaatooyin
dhimirka ahna heystaan in uu aado
dhaqtar sameeya tashiga xaga
dhimirka (consuling) si uu uga samata
baxo dhibaatooyinkaas. Dar dar galinta istimtaaca (enhancing
stimulation). Yareynta xanuunka xiliga galmada
(minimizing penetration pain during
intercourse) tan ayaa iyana ah mid kale
oo ah wax tar si loo daweeyo
xanuunkaan waana in looga tagaa
haweneyda xiliga galmada meel qeyb ahaan yareyn karta xanuunka kasoo
wajaha isliska xubnaha taranka xiliga
ay socoto galmada, waxaa kale oo lagu
taliya si loo yareeyo xanuunka isliska in
la’isticmaalo waxyaabo lagu qooyi karo
xubinta taranka haweneyda sida qooyaha canbarka ee afka qalaadna
loogu yeero ( vaginal lubricant) kaas oo
ah waxyaabo sibix ah oo la mariyo
xubinta taranka kahor galmada si uu u
yareeyo suurta galnimada xanuun
kadhasha isliska, sidoo kale waxaa lasheega in kuqubeysashada
haweneydu ay ku qubeysato biyo kulul
kahor wax yar galmada uu kasaacidi
karo in wa xoogaa qoyaan ah ay kasoo
bixi karaan xubinteeda taranka xiliga
galmada. Mala daaweyn kara tabardarida galmada dumarka? Daaweynta guusha kudhmaata ee
tabardarida galmada dumarka ayaa uun
waxey kuxirantahay marka hore
asbaabaha sababay tusaale ahaan
muqaalka kore ee daaweynta fudud
ayaa ah kuwa sida fudud loo daweyn karo ee badanaana laxiriira arimaha
dhanka saykolojiyada ee uu dhaliyo
walaaca shooga iyo daalka laga qaado
shaqada ( work stress). Sidee saameyn ugu leeyihiin hormooanda tabardarida galmada dumarka?
Hormoonada ayaa waxaala’aminsanyahay in ay door kuleyihiin qaabeynta shaqada galmada dumarka iyadoo sidoo kalena lasheego in hoos u dhaca hoormoonka lagu magacaabo estrogen ee isaga doorka kaciyaara qaabeynta howsha galmada dumarka uu leeyahay dhibaato fara badan hormoonkaan ayaa waxaa si toos ah yaraanshiyahiisa loola xiriiriya
horumarka da’da amaba cimriga
haweneyda iyadoo xiliga ay kusii dhawaneyso quusta (menopause) uu sii
yaraado, inta badanna dumarka waxey
usoo joogaan isbedalo dhanka galmada
marka uu cimrigoodu horay u maro
isbedaladaas oo isugu jira in qoyaanka
xubinta taranka yaraado, iyo dareenka afka canbarka oo yaraada. Daraasado dheraad ah oo lasameeyay
dhawanahaana waxey soo jeediyeen in
hoos u dhaca kuyimaado hormoonka
ragga ee dhinaca galmada uu isagu
xitaa door kuleyahay kana qeyb qaato
yaraanshiyaha damaca galmada dumarka, dhaqaatiirta cafimaadka ayaa
weli waxey baritaan kuhayaan
faa’iidada hormoonada iyo qaar
katirsan dawooyinka loo isticmaalo tabaryarida galmada dumarka. Saameyn ceynkee ah ayuu ku leeyahay
qaliinka lagu magacaabo
(Hysterectomy) tabardarida galmada
dumarka?
Haddaba in badan oo katirsan dumarka
ayaa waxaa soo wajaha dhibatooyinka
tabardarida galmada marka lagu
sameeyo qaliinka afka qalaad lagu
magacaabo (Hystrerectomy) kaas oo ah
in lagu sameeyo haweyneyda qaliin amaba jaraaxo lagaga saarayo riximka,
dhibatooyinkaan ayaa waxey isugu
jiraan in ay ku dhacdo haweneyda
damac la’aan amaba Rabitaan xagga galmada iyo in ay hoos u
dhacaan qoyaanada kasoo baxa xubinta taranka, waxaa kale oo
kudhaca xafaf iyo xanuun badan oo
kasoo wajaha xubinta taranka,
waxaana dhaqaatiirta cudurada jinsiga
ay aaminsan yihiin in ay taa ugu
wacan tahay isbedelka xagga hormoonada ee kudhacaya haweenka
marka laga saaro riximka tiiyo ay sii
dheertahay waxyeelada gareysa
neerfaha xubinta taranka qalinka
dartiis ay yareyn karaan dareenka
illaah u siiyay xubinta taranka dumarka in ay dareento jinsiga kasoo horjeeda
(ragga). Sidee saameyn ugu leedahay quusta (Menopause) tabardarida galmada dumarka? Haweenka ayaa marka ay garaan xiliga quusta amaba marka ay joojiso in ay ku dhacdo caadada waxaa hoos u dhaca
homoonka lagu magacaabo Estrogen
kaas oo qeyb ahaan qabta shaqada
laxiriirta dhaqanka galmada sidoo kale dareenka ah in haweneydu ay kusii
dhawaaneyso quusta ayaa wuxuu ku
leeyahay saameeyn in wa xooga
haweenka uu yaraado dareenkeeda
xagga galmada dabadeedna ay
adkaato in ay si wax ku ool ah ay u dareento galmada, waxaana jira
xaalado mar mar dhaca oo ah in
haweenka qaar uu dareenkooda xagga
galmada uu saa’ido xiliga ay kusii
dhawaneyso quusta taas oo badana lala
xiriiriyo haweenka aan horay wax u dhalin kuwaas oo is leh kahor quusta
aad wax dhashid. Gormee ayaad u bahantahay in aad dhaqtar kala xiriirto dhibaatooyinka tabardarida galmada? Inta badan haweenka wey las oo darsaan dhibaatoyinkan tabardarida galmada waqti uun katirsan noloshooda, si kasta oo ay ahaataba marka ay si joogta ah u Cabato ayaa waxey ku sababi karaan haweneyda iyo lamanaheeda dhibaatooyin xagga qoyska ah kuwaas oo ku yeelan kara saameyn aan wanaagsaneyn xiriirka qoyskooda, haddaba haddii aad si joogta uga cabato dhibaatooyinkan lasoo xiriir dhaqaatiirta webkani si loo qimeeyo dhibaatada ku heysata kadibna laguu daweeyo inshaa allaah.
Waxaa jiraan cuduro iyo xanuuno badan oo sababi kara tabar yarida dumarka iyo ragguba kala soo derista hamiga galmada.
Haddaba haddii aad aad ka cabaneyso dhibaatooyin kaala soo gudboonaada dareemaha jinsiga rag iyo dumar ba la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirtu waxey kuu ballan qaadeysaa in si fudud iyo waqti kooban lagaaga daaweeyo dhamaan cilladaha jinsiga ah iyo dhamaan xanuunada ku dhaca xubnaha taranka rag iyo dumarba inshaa allaah. Nala soo xiriir si aan d u hesho caawimaad inshaa allaah. Mahad sanidiin.