Waa maxay buro? Buro waa koriimo aan caadi aheyn oo ku timaada xubin kamida xubnaha jirka banii aadamka. Buro waxa ay timaadaa marka ay dhacdo isu dheeli tir la'aan xagga qeybsamida unnuga culimada qaar ayaa iyaguna aamin san in buradu tahay calaamad infection ama caabuq weyn sababna ay u tahay difaaca jirka oo hoos u dhac uu ku yimaado. Waxaa jiraan darsano burooyin ah oo kala nooc ah magac yada burooyin ka leeyihiina inta badan waxaa loogu magac daraa halka ay ka soo dhashaan xubin ka ay ka soo dhashaan ayaa loogu magac daraa tusaale ahaan (burooyin ka dhuunta Ama makaanka). Buro waa wax adag oo uruursan kana duwan burooyin ka fiixda loo yaqaano. Buro waxa loo qeybiyaa laba nooc oo kala ah. 1: benign iyo 2: malignant. Macnaha burooyin ka benign ka loo yaqaano waa burada ku eg halka ay ka soo baxday isla markaana aanan ku fideynin xubnaha kale ee u dhow wax yeelana ku beereynin balse waxa ay lahaan kartaa koriimo intii ay doonto macnaha meesheeda ayey ku kori kartaa kuna badan kartaa oo hal xubin kaliya ilaa 8 buro ayaa ka soo wada bixi kara kuna kori kara balse badanaa burooyin ka benign ka loo yaqaano ayaa si tartiib tartiib ah u kora intooda badanna burooyin ka noocan ah ma keenaan dhibaato weyn daaweyn rasmi ahna waa leeyihiin bi idnillaah. Malignant iyaduna waxaa loo yaqaanaa burooyin ka ku fida jirka taasi oo la macno ah noocyada burooyin ka malignant waxa ay ku fidaa xubno aan aheyn xubintii ay ka soo baxday sidaana waxa ay ku wax yeeleysaa xubno badan oo jirka banii aadamka kamida burooyin ka malignant waxaa loo yaqaanaa burooyin ka kansareysan. Nooc yada burooyin ka. Breast fibroadenoma. Fibroadenomas waxey kamid tahay burooyin ka benign ka waxa ayna ka soo baxdaa kuna kortaa naasaha buradan marka gacanta lagu taabto waxa aad dareemeysaa adeeg wareegsan dhaq dhaqaaq ayeyna sameysaa waxaana la rumeysan yahay in saameyn ay ku leeyahay imaatin keeda hormoon ka estrogen ka sababta oo ah badanaa burada noocan ah waxa ay ka soo baxdaa dumarka uurka leh iyo dumarka gelaya waqtiga dhalmo deyska kuwaas oo jirkooda uu soo saaro xaddi badan oo ah hormoonka estrogen ka iyo sidoo kale dumarka qaadanaya daawooyin ka HRT ga (hormone replacement therapy). Waxaana qatar ugu jira in buradan ay ka soo baxdo dumarka ku jira da'da u dhaxeysa 30 ka sano ilaa 35 sano. Baaritaan ka ultrasound ka loo yaqaano ayaa wuxuu dhaqaatiirta ka caawinayaa in la kala sooco burada fibroadenoma iyo bararada kale ee naasaha dumarka ku dhaca. Dhaqaatiirta ayaa u adeegsada buradan qalliin oo kaliya mararka qaarna faraha ayey ka qaadaan balse dhaqaatiirta website kan iyo xarumahooda caafimaad ka ayaa alle ku guuleeyay daaweyn rasmi oo buradan loo qaadanayo muddo 2 bilood ah inshaa allaah. Fibroids: Fibroids iyaduna waxa ay kamid tahay nooc yada burooyin ka benign ka loo yaqaano waxaana kamid ah 1: hard fibroids. 2: soft fibroids 3: keloid fibroids. Waxa ayna ka soo baxdaa dhuunta iyo meelo kaleba. Uterine fibroids Uterine fibroida ama myomas waxa ay kamid tahay iyaduna nooc yada burooyin ka benign ka loo yaqaano taas oo ka soo baxda isla markaana ku korta derbiyada makaanka. ilaa imika lama garanayo asbaabta rasmiga ah ee sababta burada noocani balse culimada caafimaad ka ayaa isku raacsan in ay sababto buradaan sare u kaca ku yimaada hormoonka estrogen myomas kuma dhacdo dumarka ilaa ay ka qaan gaaraan waana burada ugu badan ee dumarka makaanka kaga dhacdo marka laga reebo fiixyada ka soo baxa makaanka. Calaamadaha waxaa kamida 1: dhiiga caadada oo muddo badan iska socda 7 maalmood iyo ka badan. 2: dhiig aad u badan oo yimaada inta u dhaxeysa caadooyin dumarka dhexdooda. 3: xanuun caloosha hoose ah. 4: qabsin caloosha ah caloosha oo aan qofka soconin. Noocyada burooyin ka ma aha kuwo aan halkaan ku soo wada koobi karno balse waxaan inshaa allaah uga hadli doonaa qeyb qeyb si markaa dadkeena soomaaliyeed u ogaadeen waxa ay yihiin burooyin ka nooc yadooda iyo dhibaatooyin ka ay ku keenaan banii aadamka iyo daaweyntooda dhamaan inshaa allaah. Maanta waxaan inshaa allaah ku soo qaadaneynaa mowduuceena burada loo yaqaano myoma. Myoma waa buro adag waxaana ay ku bilaabataa muruq jilicsan oo si aad ah ugu kora gudaha ilma galeenka waxa ayna kamid tahay burooyin ka aan xumeyn macnaha kuwa aan isu beddelin cudurka kansarka waxaana badanaa loogu yeeraa (fibroid tumor). Myoma waxa ay leedahay noocyo dhowr ah waana ay ku kala duwan tahay xagga size ka iyo tirada intaba waxaana badan noocyada yar yar kuwaas oo inta badan aan laheyn calaamado qofka dhib ku keena sida xanuun oo kale nooc yada yar yarka ah ee burada myoma isla markaana laheyn sababeyn xanuun iyo dhibaato uma baahna daaweyn 25% kii buro ee myoma ayaa sababta xanuuno una baahan in la daaweeyo. burada myoma ayaa waxa ay u kortaa laba qaab oo kala ah. 1: qaab myoma hal unug le ah taas oo macnaheedu yahay in nooca buradani u korto qaab hal buro ah. 2: qaabka labaad waa nooc u korta dhowr buro myoma ah oo meel kaliya ka soo wada baxaan isla markaana iyagoo fara badan hal meel ka soo wada baxa isla markaana sameeya koriin wada jir ah waxa ayna cabir ahaan gaartaa burada myoma inta u dhaxeysa 1 mm ilaa 20 cm diameter. Myoma waa burada ugu badan ee Lagu sameeyo baaritaano aad u fara badan sababtoo ah waa burada ugu badan ee dumarka ku keenta in makaanka ama ilmo galeenka dumarka laga saaro. In kastoo myoma tahay buro haddana ma aha noocyada burooyin ka kansareed. Sababta rasmiga ee keenta in dumarka ka soo dhashaan burooyin kaan myoma ilaa immika si rasmi ah looma yaqaan balse burooyin kaan ayaa dumarka waxa ay ka soo dhashaan xilliga dumarka ay ku jiraan dhalmada oo aysan wali dhalmo deyska noqon waa inta u dhaxeysa 25 sano ilaa 50 sano. burada myoma kama soo baxdo dumarka aan qaan gaarin sababta ayaana ah myoma waxa ay dumarka ku dhacdaa xilliga dumarka jirkooda uu bilaabo in uu soo saaro hormoon ka loo yaqaano estrogen. Myomas waxa ay aad u kortaa xilliga dumarka ay leeyihiin uur sababta ayaana ah jirka dumarka uurka leh oo xilligaasi soo saaraya hormoon ka estrogen oo tira badan. Mar haddii haweenku gaaraan xilliga dhalmo deyska isla markaana caadadii ka joogsato burada myomas guud ahaan waxa ay joojineysaa koriimada sababtoo ah xilligaas dumarka jirkooda waxa uu joojinayaa soo saaristii hormoonka estrogen ka taas oo ku keeneysa in buradaasi hoos u dhac ku yimaado suura gal na ka dhigi karta in ay baaba'do ama dhamaato. dhaqaatiirta chemicals wax ku daaweysa waxa ay u adeeg sadaan Daaweynta buradaan qalliin qalliin kaas oo dumarka looga saaro ilmo galeen ka taas oo dumarka ku keenta ma dhaleysnimo joogta ah. Dhamaan dadkeena soomaaliyeed waxaan ugu bishaareyneynaa in dhaqaatiirta iyo xaruma hooda caafimaad ka idiin diyaariyeen daaweyn rasmi ah oo ku aadan dhamaan nooc yada burooyin ka Haddaba haddii aad leedahay mid kamida nooc yada burooyin ka isla markaana dhaqaatiirtu kuu sheegeen in xubin kamida jirkaaga ka soo baxday buro xal daaweyn oo rasmi ahna aadan wali u helin aad na dareemeyso xanuun iyo dhibaatooyin ay kuu keeneen burooyin kaas ama burooyin kaasi sababeen in uu hakad ku yimaado tarankii ama burooyin kaasi lagu sheegay qof kamida ehel kaaga asxaab taada la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan iyo xaruma hooda caafimaad ka dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn la hubo oo rasmi ah inshaa allaah dhaqaatiirta ayaa bi idni llaah kaaga daaweyn doonta nooc kasto oo buro ah muddo 2 bilood ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daaweyn rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Ciid mubaarak

Assalaamu caleykum waraxma tullaahi wabara kaatuh haddi aynu nahay maamulka dhaqaatiirta iyo howl wadeena xarumaha caafimaadka takhasusiga iyo website yadooda waxa aan halkaan ka salaameynaa munaasabada ciidul fidriga dhamaan ummada soomaaliyeed gaar ahaan macaamiisha sharafta leh akhrista yaasha iyo guud ahaan ba ummada soomaaliyeed waxaana alle ka baryeynaa inuu naga aqbalo soomkii bisha ramadaan ee noo dhamaaday ilaahay kheir keeda iyo fadligeeda ha ina siiyo camaladii wanaagsanaana allaha noo aqbalo ciid wanaagsan ayaan leenahay dhamaan ummada soomaaliyeed ciidan ciideeda allaha nagu gaarsiiyo caafimaad iyo barwaaqo inta xanuun san waxaan alle uga baryeynaa in uu siiyo caafimaad deg deg ah kuwa caafimaad qabana allaha u ziyaadiyo dalkeeniina allaha noo xasiliyo abaaraha iyo dhibaatada allaha naga dulqaado inshaa allaah dhamaan ummada soomaaliyeed waxaan leenahay ciid wanaagsan.
Inshaa allaah bi idni llaah al kariim xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda intaba waxa ay sii dar dar gelin doonaan wax ka qabadkii baahida caafimaad ee bulshada soomaaliyeed ee horaan looga bartay hadii ay ahaan laheyd daaweynta bulshada meel kasta oo ay soomaali ku nooshahay iyo haddii ay ahaan laheyd xagga aqoon kororsiga oo bulshada laga soo dhiso xagga aqoonta caafimaad ka bulshada iyo iyadoo xarumaha caafimaad ka sii xoojin doonaan daryeelka caafimaadka bulshada haddaba haddii alle ka raali noqdo sidii aad hore uga barateen xarumaha caafimaadka takhasusiga waxaa diyaar idiin kugu ah dhaqaatiir khibrad iyo aqoon u leh xanuunada ay daaweynayaan isla markaana isku howlay sidii bulshada ay u heli laheyd macluumaadyo ku saabsan caafimaadka iyo daaweyn intaba marka walaala yaal waad salaaman tihiin ciid wanaagsan ciidan ciideeda allaha nagu gaarsiiyo caafimaad iyo barwaaqo inshaa allaah mahad sanidiin.

Ma ogtahay mise la socotaa dhibaatooyinka ay sababto xaalada lagu magacaabo endometriosis oo ka mida cudurada ku dhaca xubnaha taran ka ee dumarka

Endometriosis waa dhibaato guud
keentana xaalado caafimaad daro oo
saameysa boqolkiiba 10 dumar ah.
Endometriosis waa xaalad ka dhalata
unug yada dhiiga caadada ee gudaha
makaanka dumarka oo laga helo meelo aan caadi
ahayn oo jirka kamida waa xaalad
keenta in unugyada dhiiga caadada ee
gudaha makaanka u soo baxaan dibada
makaanka iyagoona ku tarma meelo ka
baxsan gudaha makaanka dumarka. Badanaa in kastoo endometriosis ku
dhici karo lafaha miskaha balse guud
ahaan endometriosis wuxuu dhalin karaa
astaamo badan
sida xanuun miskaha oo joogto ah sidoo
kale endometriosis wuxuu sababaa dhalmo la'aan joogto ah. Maxaa keena
endometriosis?
Hadalka ugu caamsan waxaa weeye
waqtiga dumarka caadadu ay heyso ayaa
Unuga caadadu wuxuu dhaafaa dib dib
isagoo sii dhex maraya tubooyinka makaanka iyo lafaha miskaha
dhexdooda halkaas oo marka unuga
caadadu gaaro uu ku dhagayo isla
markaana uu ku korayo.
Endometriosis wuxuu ka mid yahay
cudurada aad ka ugu fida dhaxal ka, markaa waxa ay u badan tahay inuu
kugu dhaco haddii hooyadaa
ama dumarka kale ee qoyskaaga ahi ay
qabeen.
calaamadaha caamka ee endometriosis
waxaa ka mid ah: 1: dhabar xanuun aad u daran oo joogto
ah isla markaana haweenta si joogta ah
u hayya oo aaney waxbo ka qabsaneyn
sidoo kale dumarka qaarkood ayaa
dhabar xanuun kaas aawgii dhaqaatiirta
ugu sameeyaan qalliin xagga dhabarka ah.
2: Xannuun xagga caadada ah dumarka
oo ku xanuun sada caadada iyagoona
dareema xanuun ubucda hoose oo aad u
daran.
3: Xannuun xilliga galmada dumarka oo dareema xanuun badan xilliga ay la
galmoonayaan ninkooda.
Xannuunka miskaha ee wakhtiyada
kale ee wareega caadada
4: Tamar yari tabarta oo aad uga yaraata
dumarka. 5: socodka caloosha oo xanuun leh ama
calool istaag joogto ah.
6: dhalmo la'aan ama hakad ku yimaada
dhalmada.
Dumarka qaarkood oo ay dhibaato ka
haysato uur qaadista waxaa la arkay in ay qabaan endometriosis, xitaa iyagoon
laheyn
calaamadaha aan kor ku soo sheegnay.
Sidee ayey u saameysaa oo hakad u
gelisaa endometriosis uur qaadista
dumarka? Waxaa jira sababo badan oo dhaliya
dhalmo la'aanta waxaana laga yaabaa in
ay jiraan wax ka badan hal sabab oo
keeneysa dhalmo la'aanta lammaane
kasta. Endometriosis waxaa laga heli
karaa dumarka ay dhibka ka heysato in ay uur qaadaan. Inta ugu yar ee unug
nabar ah oo uu sababey endometriosis
ayaa sababi kara in ay dumarka ka
xirmaan tuubooyin ka makaanka taasi
oo la macno ah mar haddii tuubooyin ka
makaanku xirmaan dhalmo la'aan joogto ah oo dumarka la soo darista.
arrinta ugu weyn ee keenta sababta
endometriosis waxaa ka mid ah:
1: ukumaha dumarka oo noqda kuwo
howl gab oo aan la fal gali karin ukxanta
ku jirta shahwada ragga 2: haweenta oo xubna heeda taranka soo
saaraan sun dabiici ah
oo lid ku ah shahwada ragga marka
gudaha xubinka taranka haweenka
shahwo raggeed soo gasho.
Si kastaba ha ahaatee endometriosis ayaa ah xaalad haddii aan deg deg loo
daaweynin keeni karta dhalmo la'aan
joogto ah dhiig bax keeni kara dhimasho
xanuun joogto ah haba ugu darnaadaan
dhabarka iyo miskaha makaanka
dumarka oo dibada ku soo dhaca dhicin ilamaha uurka ku jira in ay xirmaan
tuubooyin ka makaanka dumarka qatara
daas oo dhan waxaa sabab u ah
endometriosis oo aan si rasmi ah la isaga
daaweyn.
digniinta ah in dumarka aysan ku deg degin qalliin lagu sameeyo dumarka
qaba cudurkaan ayaa ah mid aad iyo aad
u heer sareysa waayo haddii la damco
cudurkaan in qalliin lagu xalliyo taasi
waxa ay keeneysaa aafooyiin cusub oo
soo wajaha xubnaha taranka ee haweenka taasi oo ay ka mid tahay iney
xirmaan tuubooyin ka makaanka in
dhaawacyo culus soo gaaraan tuubooyin
ka makaanka ama lagaba gooyo
haweenta in haweenta laga saaro
dhamaan makaanka iyo xaalado kale oo ay kamid tahay in haweentu weyso oo
uusan dib ugu dhicin dhiiga caadada
umuurahan oo dhamaantood salka ku sii
wato xanuuno iyo cillado kale sida in
haweentu isu furmaan kanaalada
saxarada iyo kaadida sidoo kale in saxarada iyo kaadida ceshan weyso
dhamaan umuurahan waxa ay
yimaadaan kadib marka la sameeyo
qalliin la doonayo in lagu daaweeyo
cudurkaan endometriosis iyadoona
cudurkaan uu leeyahay haddii alle idmo daaweyn la hubo oo ku siman laba bilood
daaweyn taas oo toos u bogsiin doonta
cudurkaan iyadoon wax dhibaata ah oo
ka dambeysa aysan jirin inshaa allaah
haddaba dumarka soomaaliyeed
hooyooyin ka soomaaliyeed waxaan uga digeynaa qalliinada arxan darada ah ee
looga sameeyo xubnaha taranka kuwaas
oo ku keenaya xanuuno cillado iyo
dhalmo la'aan joogto ah intaba.
haddaba haddii aad leedahay dhabar
xanuun joogto ah isla markaana daawo kasta aad u qaadatay dhaqtar kastana
aad ula tagtay ama qaliino lagaaga
sameeyay dhabarka ama dhaqaatiirtu ku
dhaheen dhabarka ayaa lagaa qalayaa
ama aad isku aragtay qeybo badan oo
kamida calaamadaha aan kor ku soo sheegnay ama uu jiraba xanuun iyo cudur
markaa saameyn kugu yeeshay
caafimaad darina kuu keenay ama
xanuun ka iyo cudurka uu hayo qofka
mida ehel kaaga asxaab taada la soo
xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay
daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo
xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo
rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad
inshaa allaah mahad sanidiin.

Waa maxay dheecaan ka ka imaada farjiga dumarka ee loo yaqaano vaginal discharge asbaabo iyo cudurro keena se ma jiraan

Dheecaanada ay sameeyaan qanjirada ku jira gudaha xubinka taran ka haweenka iyo dhuunta hore ee makaanka dumarka ayaa dibada uga soo saara unugyada dhintay iyo cudur sababaha bacteria da loo yaqaano soo saaritaan ka qanjira daasi xubnaha taranka ay soo saaraan dheecaana daasi ayaa wuxuu xubin ka taran ka haweenka ka dhigaa mid nadiif oo ka caafimaad qaba caabuq ama infection.
Inta badan dheecaan ka ka yimaada xubin ka taranka haweenka waa mid caadi ah dumar kana waa ku kala duwan yihiin xaddiga dheecaan ka xubin kooda taran ka ka yimaada.
Dheecaan ka ka yimaada dumarka caafimaad ka qaba midab kiisu waa mid cadaan nadiif ah una eg caano caddaan ah wuxuuna inta badan yimaadaa xilliga caadada soo dhawdahay iyo inta ay caadada joogto.
waxaad dheecaan ka ka imaado xubinka taran ka haween ka ku arki kartaa is bedelo ay kamid yihiin in haweentu isku aragto dheecaan badan ama dheecaan leh ur ka duwan urtii dheecaanadii ay hore u arki jirtay isbedelada noocan ah haweenta waxa ay isku arki kartaa xilliyada qaar iyadoo caafimaad qabta xilliya daasi na waxaa kamida.
1: xilliga haweenta ukxan teeda ka soo go'ayso galka ay ku jiraan ukumaha waxaana loo yaqaanaa (ovulating ).
2: xilliga haweentu nuujineyso ilmo ( breastfeeding )
3: xilliga haweentu kacsan yahay dareen keeda.
Sidoo kale urta dheecaan ka ka yimaada xubin ka haween ka waxaa urta ay ku taqaanay ka bedeli kara in haweentu yeelato uur.
Haddaba is bedelada aan kor ku soo sheegnay wixii ka baxsan waxey cadeyn u tahay xaalado caafimaad daro oo soo wajahay xubnaha taran ka ee haweenta inshaa allaah na waa inoo soo socdaan.

Haddii dheecaan ka haweenta xubin keeda taran ka ka imaanaya uu leeyahay ur daran adag yahay is jiid jiidaya midab kiisuna yahay isku jir uuna jiro cun cun iyo gubasho gudaha xubin ka taran ka haweenka waxey calaamad u tahay caabuq iyo infection ka jira gudaha xubnaha taran ka haweenta.
Maxaa keena dheecaan ka jirrada ah ee ka yimaada xubinka taran ka haweenka?
Is bedel kasta oo ku dhaca xaddiga ama qiyaasta bacteria da normal ka ah ee ku nool gudaha xubin ka taran ka haween ka waxuu saameyn ku yeelanayaa urta midab ka iyo qaabka dheecaan ka ka imaada xubnaha taran ka haweenka.
dhowr sabab ayaa keeni karta in koror iyo hoos u dhacba ku yimaado bacteria da normal ka ah ee ku nool xubin ka taran ka haween ka isla markaana faaiido u leh xubin kaasi sababa haasina waxaa kamida.
1: qaada shada badan ee daawooyin ka antibiotics ka.
2: qabidda bacteria da loo yaqaano ( bacterial vaginosis) taasi oo ah bacteria keenta caabuq ama infection ku dhaca xubnaha taran ka haweenka bacteria dan waxaa inta badan laga helaa dumarka uurka leh iyo dumarka soo guur saday ama gogol la soo wadaagay dhowr nin.
3: qaada shada daawooyin ka uurka la isaga celiyo ayaa iyaduna sababi karta dhibaatadan.
4: kansarka ku dhaca dhuunta hore ee makaanka dumarka ayaa isagana sababi kara dhibaata daasi oo kale.
5: cudurada chlamydia iyo jabtada oo ah cuduro galmada lagu kala qaado ayaa iyaguna sababa dhibaata daas oo kale.
6: cudurka sonkorowga ayaa isagana kamida cudurada sababa.
7: in xubin ka taran ka haweenta la dhaqo laguna dhaqo wax yaabaha ka sameysan chemicals ka ayaa iyaduna ah asbaab kale oo weyn oo keenta dhibaatooyin kaan dumarka mareykanka ayaana arrintaan ku badan tahay.
8: cudurka loo yaqaano (PID ) ayaa iasguna ka mid ah cudurada keena dhibaata daas.
9: trichomoniasis oo ah infection uu dhaliyo gooryaan galmadana lagu kala qaado.
10: xaalad kale oo lagu magacaabo (vaginal atrophy) oo ah qafiifnimo iyo qaleel ku yimaada derbiyada banaanka ee xubinka taran ka haweenka marka haweenku gaaraan xilliga dhalmo deyska.
11: vaginitis. Oo ah cun cun ku dhaca gudaha ama hareeraha xubin ka taran ka haweenka.
12: yeast infection oo ah caabuq uu keeno cudur dhaliyaha fungus loo yaqaano ayaa isagana keeni kara dhibaatadaasi oo kale.
tilmaamaha noocyada dheecaan ee farjiga dumarka ka yimaada iyo waxa ay la macno yihiin waana sidan soo socota.

1: bloody or brown.
Oo ah haddii dheecaan ka ka imaanaya farjiga haweenta uu yahay midabkiisu brown ama uu ku jiro dhiig waxa ay la macno tahay in haween taasi qabto dhibaato ah caado aan sax aheyn oo mar kasta iska imaata ama soo noq noqota sidoo kale dumarka ay ku dhacdo caado wareer ka ayaa iyaguna lahaan kara sidoo kale waxaa sababi kara kansarka ku dhaca dhuunta hore ee makaanka dumarka ama gudaha makaanka halka ilmuhu ku beermaan.
2: cloudy or yellow.
Oo ah haddii dheecaan ka haweenta ka imaanaya farjigeeda uu yahay mid leh midabka daruuraha ama midabka jaallaha waxa ay la macno tahay in haween taasi qabto cudurka jabtada.
3: haddii dheecaan ka ka imaanaya farjiga haweenta uu yahay mid sida xunbada oo kale ama midab kiisu yahay cagaar xigeen ama jaalle ay la socoto ur aad u xun taasi waxa ay la macno tahay in haween taasi qabto
caabuq ama infection gooryaameed ka loo yaqaano ( trichomoniasis ).
4: haddii dheecaan ka ka imaanaya farjiga haweenta uu u egyahay midab ka ( pink ) waxaa sabab u ah ama dheecaan kaasi uu yahay dheecaan ka imaada debiyada gudaha makaanka kadib marka haweentu ilmo dhasho xilliga umusha ayaana la arkaa.
5: haddii dheecaan ka haweenta farji geeda ka imaanaya uu yahay mid cad oo adag oo is jiidaya una eg subagga waxey la macno tahay in haween taasi qabto caabuqa khamiirka ee uu keeno cudur dhaliyaha fungus ka waxaa loo yaqaanaa ( yeast infection ).
6: haddii dheecaan ka ka imaanaya farjiga haweenta midab kiisu uu yahay cadaan ama midab ka gray ga loo yaqaan ama jaalle uuna leeyahay urta kalluun ka oo kale waxa ay la macno tahay in haween taasi qabto caabuqa ama infection ka loo yaqaano ( bacterial vaginosis ).
Haddaba dheecaan ka yimaada farjiga haweenka ayaa ah dhibaatooyin ka waaweyn ee dumarka la soo darsa dhibaatooyin kaan oo inta badan salka ku haayo cudurada iyo asbaabaha iyo cilladaha aan kor ku soo sheegnay isla markaana sababa in haweenka isku arkaan dhacaan aan caadi aheyn oo uu soo deynayo xubin kooda taran ka.
Dheecaan ka aan caadiga aheyn ee ka imaada xubnaha taran ka haween ka sida makaanka farjiga iyo meesha saxarada ka timaado intaba ayaa waxa uu muujinayaa astaamo digniin ah oo sheegaya in uu jiro cudur doonaya in uu aafeeyo xubnaha taran ka haween ka iyo guud ahaan caafimaad ka haweenta
Sidaasi aawgeed haddii aan soomaali ku sheegno qaar kamida dheecaanada aan caadiga aheyn ee ka yimaada xubnaha taran ka haweenka xanuunsan waxaa loola jeedaa ama laga wadaa ( malax da ka timaada xubin ka taran ka haweenka xanuunsan taasi macna heedu ma aha in dheecaanada ka yimaada farjiga haween ka oo dhan uu yahay malax balse dheecaanada dabiiciga ah ee haween ka ka yimaada ma aha kuwo haweenta dhib ku qabto mana wataan wax astaamo cudur sida gubadho cun cun xanuun iyo shiir markaa daran.
Haddaba cudurado badan iyo asbaabo badan oo sababa in haweenku yeeshaan dheecaan ka yimaada farjiga ayaa dumar badan ku keenaya dhalmo la'aan joogto ah xanuuno lagala kulmo gogosha caabuq ku fida xubnaha taran ka iyo guud ahaan dhiiga haweenta iyo ugu dambeynta khataro caafimaad oo badan kuwaas oo ay ku jiraan indha beelid hooyada ama ilmaha uurka ku jira intaba.
waxaa jiraan dumarka qaarkood oo xubin kooda taran ka markii uu waqti dheer dheecaan soo waday kadib ay ka soo baxaan bahalo nool nool oo markaa ishu qabaneyso xilliga wixii ka dambeeya caafimaad ka qofka rajo intee la eg baa laga qabaa?
Haddaba haddii aad leedahay xanuun ama uu jiro cudur ku asiibay dhibaatana kugu haya ama cudur kaasi uu u geystay wax yeelo qaar kamida xubna haaga ama ay jiraan xanuuno iyo cuduro la xiriira xubnaha taran ka ama cudurka iyo xanuun ka iyo dhibaatada ba ay hayaan qof kamida ehel kaaga ama asxaab taada la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha websitw kan dhaqaatiiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Ma ogtahay mise la socotaa in cuntooyin ka iyo daawooyin ka ay soo saaraan waddamada horumaray ay ka buuxaan sun yaal keena cuduro iyo xanuuno culus

Ma isticmaali laheyd
cunto ama daawo
caafimaad kaaga
waxyeello u keenaysa?
Jawaabtu
waa maya Haddaba waxaa jiraan
waxyaabo inta badan bulshadeena aanay
ogeyn oo beryahan
dunida laga
adeegsado. Waxaa beryahan aad u soo batay Cunto
aan geedo iyo xoolo midna ka
imaanin iyo daawooyin
cudurrada ay kuu
keenayaan ka
badan tahay
jirrada ay kaa daaweynayaan. Waa
la yaab, iyo
amakaag. Dad
badani waxa ay
aaminsan yihiin
cuntada iyo daawooyin ka
wadamada
horumaray in ay
yihiin wax fiican oo
cilmi baaris ku
salaysan, isla markaana
khibrad iyo qalab
wanaagsan lagu
sameeyay Oo
marna ba aynan
laheyn xumaan iyo khiyaamo .
Xaqiiq duse sidaa
wa ay ka fogtahay.
Dowladaha
horu maray ee
Yurub, Maraykanka, iyo kuwa
Asia ba , wax ma
beeraan, mana
warshadeeyaan mana iib geeyaan.
Kaliya waxa ay
adkeeyaan nabada kala
danbeynta, iyo
sharci dhowrka.

Waligaa ma arkeysid beer,
warshad, iyo
dukaan dowladda
Maraykan ku ay
leedahay, ama
dowladda Ingiriiska ama dowladda canada. Sidaa
darteed, wax kasta
oo waddanku soo
saaro waxaa iska leh
shakhsi ama
shirkad ka madax bannaan
dowladda.

Hubka ciidamadu
adeeg sadaan xittaa shirkado
gaar loo leeyahay ayaa ka iibiya dowladaha.

Shakhsi yaad ka ama
shirkadaha wax
beera, ama
warshadeeya, ama iib geeya
ujeeda dooda
koowaad waxa ay
tahay in
ay helaan faa’iida da
dhaqaale ee ugu badan waxaana loo yaqaanaa (Maximum
Profit).
Si ay ugu
suurto gasho
faa’iida daa tirada
badan, waxa ay u
samayna yaan wax kasta oo ay
awoodaan hano qoto awood,
khiyaano,
xadis, ama dil
mararka qaar.
Shirkaduhu si ay u
dedejiyaan faa’iidada
waa in ay badiyaan
wax soo saarka, sida
beeraha. Si ay u badiyaan wax
soo saarka
beeraha waa in ay
beeraan dhul
ballaaran. Dhibaatada se
waxa ay ka taagan tahay
beeruhu waxa ay u
baahan yihiin qorrax
joogto ah xilli kasta
Wadamada
horumaray intooda badan
ma helaan qorrax
joogto ah oo baraf
ayaa ka da’a,
xilli gaana waxba
lama beeri karo. Sidaa
darteed shirkaduhu
waxa ay sameeyaan
kiimiko lagu mudo
ama lagu buufiyo
geedaha xilliga xagaaga (Summer)
si loo dedejiyo
koritaan ka dhirta
isla markaana
dhirtu
ay u soo saarto dalag ama miro badan. Halka
shirkadaha
daawadana
falsafadoodutahay
in aan la daweyn cudurka ee xanuunka
kaliya la yareeyo, si
dadku had iyo jeer
ay ugu soo
noq noqdaan oo u
iibsadaan daawada.
Shirkaduhu waxa ay
sameeyaan daawooyin la
barxay
wax tar koodu na
liito. Dhakhaatiirtana
gacan saar
wanaagsan ayey la
sameystaan si ay
bukaanada ugu
qoraan daawooyin kaa
barxan. Isla
markaana
bukaan ka looga
sameeyo lacag tiro
badan. Waa silsilad taxan oo ku
saleysan khiyaamo iyo
luggooyo
muhiimadu na
tahay in shirkaduhu lacag badan helaan.

Waxaa isweydiin
mudan waa maxay
doorka dowladuhu?

Maxay u ogolaadeen
in shacab ka la dhibaateeyo oo
laga gado wax
dhib u keeni kara?

Dowladaha
horumaray ee reer
gal beed ka waxaa ka jira
baar lamaanno
go’aan
kasta oo dowladdu
qaadaneyso
ansixiya. Xildhi baanna da
baarla maan ka
waxaa
soo doorta
shacabka. Sidaa
darteed shirkaduhu waxa ay
lacag badan siiyaan
xildhibaanada int
aan la soo dooran ee
ay musharixiinta
yihiin. Musharaxu wuxuu lacagaha shirkadaha u
adeeg sanayaa
ololaha doorashada
uu u
tartamayo.
Haddii musharaxu ku
guuleysto
doorashada ,
shirkaddii lacagta
siisayna waa ay
guuley satay Oo hadhow
baarlamaanka lama
horkeeni karo
mooshin ka soo
horjeeda
shirkadaha xumaanta wada.

Haddii la
horkeenana
mooshin kaasi wuu
guul darrey sanayaa
(Lobbying). Waxaa ka loo jiraan laamo
kormeer ah oo
dowladuhu
leeyihiin. Kuwaa soo
shatiyo
siiya shirkadaha isla markaana kormeer
ku sameeya
nabad gelyada iyo
tayada
alaabooyinka
shirkaduhu sameeyaan
ama iibiyaan
Kormeera yaashuna
sida xildhibaana da
waxa ay intooda
badan gacan saar la
yeeshaan
shirkadaha loo gu
talo galay in ay
xumaan tooda
qabtaan ama sheegaan.
Waxaa la yaab ah in
la arko dad badan
oo shirkado kala
duwan madax ka
ah oo shaqada ka taga si
ay kor meere ugu
noqdaan
dowladaha kadibna
doorasho u
gala xildhi baannimo oo
ku guuleysta.

Kadib na wasiiro
noqda ama wax ka
sii sarreeya Oo
marka ay shaqada dowladda
ka tagaanna dib
ugu noqda
shirkadi hii
hore ee ay u
shaqeyn jireen, waliba
darajo heer sare ah
ka qabta (Revolving
Door). Marka
miyaanay iska
caddeyn in musuq maasuqu
carriga galbeed ka
kaga
soo faafay dunida.
Arrinta kale ee jirta
waxa ay tahay in dowladaha
horumaray ay
mararka qaar
ogaadaan oo
qabtaan alaabada
xun ee shirkadu hu
sameeyaan sida
cuntada iyo daawada isla
markaana ay
adkaato in la ciqaabo oo la xiro
shirkadda, sababta
oo ah waxaa u
shaqeeya
muwaadiniin
badan oo laga baqayo in ay
mudaaharaadaan.
Sidaa daraadeed
shirkadda iyo
dowladdu waxa ay
heshiis ku galaan in alaabta
xun aan waddanka
lagu gadin laakiin
dibadda loo
dhoofiyo (Export
Quality ), ama dowladuhu
iibsadaan oo deeq
ahaan loogu geeyo
wadamada faqrigu
ka jiro ama xeryaha
qaxootiga.
Tanina waa qaab kale oo
qashinka dibadda
loogu iib geeyo.

Cuntooyinka iyo
daawooyin ka
sumeysan si degdeg ah
dhibaato ugu ma
geystaan
dad ka quuta Difaaca jirka waxa
y ku qaada taa waqti inuu la dagaalamo
sunta oo ka
guuleysto. Suntana
marka
ay yartahay si tartiib tartiib ah ayey
dad ka u dishaa.

Sidaa darteed
waxaa
adag in la cadeeyo
sababaha rasmiga ah
ee ay u dhinteen
dad ka isticmaala
y cuntooyin ka iyo
daawooyin ka
sumeysan.
Waxaa ka loo jirta
wax yaabo badan oo
dad ka si tartiib ah u
wax yeelleeya oo ay
kamid yihiin qiiqa
baarbuurta, cusbada,
iyo buurnaanta .
Sidaa darteed lama
garan karo in qof ka
ay dishay cunto uu
bil ka hor cunay ama daawo uu labo
todobaad ka hor
liqay, ama qiiqa
gaarigiisu in uu
keenay kansarka
feeraha iyo malawad ka kaga dhacay.
Had
iyo jeerna tani waxa
ay caqabad ku
noqotaa
maxkamadaha
caddaaladda gooya oo caddeyn
rasmi ah ku waaya
shirkadaha dadka
sumeeya illeen
kormeera yaasha
dawladda ee suntan cadeyn lahaa waxa ay
dhinaca kale ka la
shaqeyna yaan
shirkaddii sunta
sameyneysay .
Shirkaduhu si ay u sii wadaan lacag
raadis kooda qaab ka
daran, kuma filna in
a ay hantiyaan
dowladaha iyo
shaqaala hooda kor meerka oo
keliya
Shacabkii alaabta
laga gadi lahaa
iyagana waa in la
hantiyaa.
Xayesiis ayaa shacabka na
lagu hantiyaa
Meel kasta oo
aad adduunka ka
joogto waxaad ku
arkeysaa Coca Cola® waligaa ma
is
weydiisay waxa ay
tarto
Coca Cola® iyo
waxa ay ka
samey san tahay,
gaajo iyo harraad
midna ma tirto,
daawana
hadal keeda ba daa
Hadana meel kasta waa lagu
cabayaa, sababtoo
ah
waa na loo
xayeysiiyay.
In kastoo
kookadu wax ba yey ku
tarine aanay wax
badan
oo dhibaato ah ku
gaar siineynin hadana waxaa jiraan
daawooyin iyo
cuntooyin badan oo
wax yeela doodu ay
ka
badan tahay manaa facaad kooda.

Tusaale waxaa
inoogu filan dalka
Mareykan ka oo
musuq maasuqa aan
hore u soo sheegnay oo
dhan looga dhaqmo
Maray kan ka
beera hiisa iniinyo
dhalan
geddisan ayaa lagu beeraa (Genetically
Modified Seed).

iniinta marka
dhulka lagu aaso
waa la bacrimiyaa
(Fertilizers) geed ku marka uu baxana
waxaa lagu
buufiyaa cayayaan
dile (Insecticides,
pesticides and
herbicides), miraha marka la gurana
daawo ayaa lagu
buufiyaa si
cimriga miraha loo
dheereeyo
(Pasteurization) haddii la
qasacadeyna yana
waxaa lagu daraa
dhadhan dheeraad
ah oo macaaniya
(Food Additives) waxaa ka loo lagu
daraa midabbo kala
duwan
(Food Coloring)
Kiimi kadaa oo dhan marka hal walax ama hal shey oo
cunto ah lagu daro,
daasadda cunta da
a ah intee boqol kiiba
ayaa cunto ah intee se boqol kiiba kiimiko ah?

Mase lagu tilmaami karaa cunto? Intaa
oo dhan ka gadaal
ayaa waliba warqad
dowlada ka socota
lagu dhajina yaa
cuntada oo oraneysa “dowladda ayaa
hubta saxada
walax dan
cuntada ah” tusaale ahaan mareykan ka (FDA
approved). Hilib ka iyo caana ha lo’da
haddan tusaale
u soo qaadanno lo’da waxaa lagu
koriyaa
geedo asal kooda horeba sumaysan
sidaan hore u soo
sheegnay. Kadib neef ka saca ah
waa la tallaalaa
(Vaccine) kadib
waxaa la siiyaa daawooyin iyo
dheecaanno ka la
duwan oo koriya
jeermis kana ka dila
(rBST, BSG, and
Antibiotics). Marka caanaha la liso caanaha waxaa laga
saaraa dufan ka
subagga ah
waxaana
lagu daraa (Pasteurizers) iyo
(Vitamin D&E).
Marka la qalo xoolaha
wax yaabaha hilib ka
lagu daro iyagu ma
aha kuwo aan qoraal ku soo koobi
karno. Dadka ku nool waddamada horumaray
sun
badan ayey
isticmaalaan ama
cunaan. Mar haddii cuntada dhirta,
hilibka, iyo caanuhu
ay
sidaa u
samey san yihiin daawada ayaa kasii daran. Haba
soo hadal qaadin
waxyaabaha kale ee
suntoodu khatarta
badan leedahay sida:
1: shaambada
2: saabuunta

3: kareemada madaxa
iyo
jirka
4: daawada lagu
cadeysto
5:
wax yaabaha haween ku isku
qurxiyaan kuwa la
isku
carfiyo IWM.

Markasta oo
isticmaal koodu bato, khatartuna
waa ay sii
badaneysaa. In
suntu ku
badan tahay
waddamada horumaray waxaa caddeyn u
ah, waxey waddama daasi kow ka
yahiin uguna horeeyaan cudurada dad ka ku dhaca,
gaar
ahaan cudurada khatarta ah sida
1:
kansarka (Cancer)
2: sonkorta (Diabetes),

3: dhalmo la'aanta (infertility)
4: wadno xanuunka
(Heart Disease), 5: baruurta (Obesity )
6:
buufiska
(Depression)
7:
qallalka (Seizure
and Paralysis)
8:
gariirtada (Parkinson’s)
9: lafo
xanuun ka (Arthritis
Pain)
10: iyo cudurrada
maskaxda sida:

illowshaha
( Memory Loss and Alzheimer)

Cuduradan halista
ah kuma badna ama
lagama
yaqaano Somalia
iyo wadamo kale oo badan marka laga reebo qodob ka dhalmo la'aanta ragga iyo dumarka oo iyaduna kaalin weyn ku leh sumeynta dadka ee cuntooyin ka iyo daawooyin ka dadku isticmaalo ee laga keeno dalal ka horumaray.
Hadda ba haddii aad wal wal ka qabto cuntooyin ka iyo daawooyin ka sumeysan ee dadkeenu sida indha la'aanta u isticmaalo ama ay jiraan dhibaatooyin caafimaad oo ku hayya ama uu jiro cudur markaa kuu keenay xaalado aan wanaag saneyn ama uu jiro xanuun iyo cillad ku heysata oo aad garan weysay waxa ay tahay ama ay jiraan dhibaatooyin la xiriira xagga taran ka dumar iyo rag intaba inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daaweyn rasmi ah daawooyin wax tar kooda la hubo si aad u hesho daryeel caafimaad si aad u hesho caawimaad bi idnillaah mahad sanidiin.

Ogeysiis muhiim

dhamaan maamul ka dhaqaatiirta iyo howl wadeena da xarumaha caafimaad ka ee website yadan waxa ay ogeysiina yaan bulshada soomaaliyeed gaar ahaan macaamiisha xarumaha caafimaad ka ee website yadan iyo akhris tayaasha dhamaan tood in ay jiraan shaqsi yaad soomaali ah oo doonaya in ay carqaladeeyaan adeeg yada iyo howlaha caafimaad ka ee xarumaha iyo website yadan ba u hayaan umadda soomaaliyeed meel kasta oo ay dunida ka joogaan. Xarumaha iyo website yadan caafimaad ka 12 kii sano ee ay soo jireen waxaa alle gargaar caafimaad ka siiyay sababna uga dhigay in ay caafimaad ka helaan dad gaaraya 75000 oo qof dad kaas oo isugu jiray dad qabey cuduro halis ah kuwa markaa dhalmo la'aan heysatay taran koodana xumaa sababo badan aawgood kuwo cuduro daraadood la curyaamay dad dhimir ka beelay oo markaa aan waxba kala ogeyn iyo sidoo kale dad qabey cuduro iyo cillado kale oo fara badan meelo badana la geeyay xal caafimaad oo waarana looga soo waayay markii dambena alle ku caafiyay marka daawooyin iyo qalab ba looga diray xarumaha iyo website yadan caafimaad ka.

Dhinaca kale 12 kii sano ee ay shaqeynayeen xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda ba waxaa aqoon kororsi xagga caafimaad ka ah iyo talooyin caafimaad ba ka helay dad gaaraya 950,000 oo qof
Kuwaasi oo kala jooga dhamaan dunida dacala deeda.

Sidoo kale maamul ka iyo dhaqaatiirta xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda ba waxa ay hirgelinta mashruucan ku bixiyeen hanti gaareysa 3000,000 oo dolar hanti daas oo ku baxday kaliya qalab ka lagu kontaroolo daawooyin ka iyo kuwa lagu keydiyo iyo kuwa lagu hagaajiyo qalab ka ay adeeg sadaan dhaqaatiirta oo kan ugu sahlan lagu soo iibiyay hanti ku dhow
15,000 oo dolar.
Sidoo kale 12 kii sano ee xarumaha caafimaad ku soo jireen waxa ay caawiyeen dad aan awoodi karin in ay iibsadaan daawooyin ka xarumaha bixiyaan dad kaas oo gaaraya 2880 oo qof.

Website yadan xarumaha caafimaad ka waxaa maalin kasta daalacda isla markaana culuum iyo mowduuc yo caafimaad ka banii aadam ka la xiriira ka hela dad gaaraya ilaa 15000 oo qof maalin kasta.

hal qoraal iyo laba midna laguma soo koobi karo wax qabad ka xarumaha caafimaad ka ee website yadan balse waxaa walaala yaal nasiib dara ah in shaq siyaad waliba soomaali ah in ay isku dayaan in ay carqaladeeyaan howlaha muhiim ka ah ee xarumaha caafimaad ka dadweynaha soomaalida u hayaan.
xaqiiqda ayaa waxa ay tahay wax qabad ka iyo dadaalka joogtada ah ee xarumahan caafimaad ka iyo website yadooda in dadweynaha soomaaliyeed ogyihiin meel kastaa ba ha joogeen dhan kale dadka isku dayaaya in ay hor istaagaan wax qabad ka website yadan iyo xaruma hooda caafimaad kaba waa in ay ka waan toobaan falalka xun ee ay ku kacayaan mana aha in haddii aad awoodi kari weyso in dhaqaatiirta xarumaha caafimaad ka aad ku qanciso baahidaada caafimaad isla markaana aad u muuqato qof aan daawooyin la siin karin ama akhlaaq daada tahay mid aan wanaag saneyn ma aha in aad isku deydo in aad been abuur ka sameyso xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda isla markaana dad badan oo walaala haaga soomaali yeed aad marin habaabiso adigoo adeeg sanaya been kuna been abuura naya dhaqaatiirta maamul ka iyo guud ahaan xarumaha caafimaad ka website yadan.
xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda ba waxa ay u furan yihiin dhamaan bulsha weynta soomaalida iyagoona ka helaya adeegyo caafimaad dhamaan cudurada iyo cilladaha muuqooda iyo qoraal kooda ba ku jiraan website yada cid kasta oo soomaali ah oo xanuun saneysa meel kasta oo ay dunida ka joogto dhaqaatiirta iyo maamulka xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda ba waa u diyaar marka haddii aad tahay qof xanuun sanaya waa in aad dhaqaatiirta la soo xiriirtaa si markaa inshaa allaah laguu daaweeyo lagaagana caawiyo cudurka iyo xanuun ka markaa ku haya balse ma haboona in aad meelaha inta been la istaagto ama comments yo been ah ku qortid website yada xarumaha caafimaad ka adigoo markaa fulinaya u jeeda daada gaar ka ah balse aanan eegeynin maslaxada iyo kheir ka ummada soomaali yeed ka helayso xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda haddaba dadka falalka anshax darada ku kacaaya waxa ay xarumaha caafimaad ka uga digayaan in ay ka waan toobaan falalka ay ku kacayaan isla markaana joojiyaan dhamaan baahi daada caafimaad ka waxa aad soo weydiin kartaa dhaqaatiirta xarumaha iyo website yada caafimaad ka adigoon been abuur iyo anshax daro midna aan sameyn dhaqaatiirta waxa ay heegan buuxa u yihiin sidii ay adiga kuu caawin laheyd una caawin laheyd bulshada kale ee xanuun san marka dhamaan bulshada soomaali yeed waxaan uga digeynaa dad kaas xuma wada yaasha ah doonaya na in ay xumaan kala dhex dhigaan bulshada soomaali yeed iyo xarumaha caafimaad ka iyo website yadooda.
Dhamaan maamulka dhaqaatiirta iyo guud ahaan howl wadeenada xarumaha caafimaad ka websiyadan waxa ay gacmo furan niyad sami ku soo dhaweynayaan dhamaan bulshada soomaaliyeed inta xanuun san allaha caafiyo annaguna waan ku dadaali doonaa inshaa allaah inta caafimaad qabtana allaha u ziyaadiyo inta wadooyin ka khaldan heysa allaha soo hanuuniyo inta hanuunsan allaha u ziyaadiyo dhamaan macaamiisha akhrista yaasha walaalaha soomaali yeed waad salaaman tihiin waana mahad san tihiin assalaamu caleykum warax matu llaahi waba rakaatuh.

Diyaarinta
Maamulka.
Xarumaha caafimaad ka.
Xafiiska nairobi.

Qaar kamida cudurada galmada lagu kala qaado iyo sare u kaca joogtada ee level ka hormoon ka FSH ayaa ah sababaha ugu badan ee keena dhalmo la'aanta

infection na ada galmada la isugu
gudbiyo ee loo yaqaano sexually
transmitted infections (STI' S) waa
jiroooyin ama caabuq la isugu gudbiyo
xiriirada galmada marka la isu
galmoonayo. Qaar ka mid ah STIs ama cuduradan
galmada ku faafa waxaa ku jira:
1: Feyraska unugyada taranka,
2: fiixda unugyada taranka,
3: cudurka chlamydia,
4: cudurka jabtada, 5: cudurka trichomonas,
6: cudurka isfiilatada,
6 dan cudur oo ka mida
Cudurada galmada ku faafa ee STI's
waxay dhalin karaan dhibaatooyin
fara badan iyagoo ka bilowda cuncun yar kadibna keenaan jirrooyin khatar ah oo
wax yeelo daran ku yeelata caafimaadka,
haddii aan la daaweyn, STIs badan kooda
waxa ay sababa yaan ma dhaleysnimo
joogta ah iyagoona keenaya dhalmo
la'aan joogta ah taasi oo sabab u ah in cuduradaan sababaan.
1: howl gabka ukxanta dumarka iyo
ragga guud ahaan
2: sidoo kale waxey khal khal geliyaan
hormoonada jirka ragga iyo dumar kaba
3: iyadoo markaa bacteria da iyo feyras yada cuduradaan sababa ugu dambeynta
u gudbaan qul qulka dhiiga ee qofka
taasi oo ugu dambeynta keeneysa in hab
dhisyo kale oo aan aheyn hab dhiska
taran ka wax yeelo gaarsiiyaan taasi oo
ugu dambeynta keeneysa khataro caafimaad oo aad u weyn ama xitaa
dhimasho.
Ma garan karaa haddii aan qabo mid
kamida STI's ku?
inta badan cudurada galmada lagu kala
qaado ragga ayaa muujiya calaamadaha iyo astaamaha cudurada STI's ku
sababaan balse qaar kamida ragga ayaa
iyaguna muujinin wax calaamado ah.
Inta badan dumarka ma muujiyaan wax
calaamado ah marka ay qaadaan
cudurada STI's ku sababaan balse sidoo kale qaar kale oo dumarka kamida ayaa
iyaguna muujin kara calaamadaha
cudurada galmada ku faafa kadib marka
ay qaadaan cudura daasi.
Dadku waxay u muuqan karaan sidii dad
caafimaad qaba lakiin wali waa ay qabi karaan cudurada STIs ku. Waxaa laga
yaabaa in uu san qofku ogeyn in uu qabo
STI.
qatarada waa weyn ee cuduradaani
sababaan waxaa ugu weyn dhalmo
la'aan joogto ah iyadoona cudura dani si rasmi ah u wax yeeleyna yaan xubnaha
taran ka dhamaan xubnaha taran ka
waxa ay noqonayaan kuwo howl gab ah
sidoo kale hormoonada jirka ayaa
iyaguna waxa ay noqdaan kuwo khal
khala taasi oo keeneysa in hormoonadii jirka kala sara maraan taasi oo ay ka
dhalaneyso dhalmo la'aan joogto ah.
Hormoon ka FSH wuxuu ka qeyb qaataa
kobcinta ugxanta, haddii ugxan sidaha
uusan shaqaynin oo ugaxantii la rabay
uusan soo saareynin waxaa kor u kaco hormoon ka FSH.
Dumarka ka cabanaya dhalmo la'aanta
hormoon kooda FSH na uu
kacsan yahay cilladu waa ugxan sidaha
oo markaa wax yeelo kaga timid jirooyin
ka ay ka mid ka yihiin caabuq ama buro ama galka ukxan sidaha oo biyo galaan
sidoo kale waxa ay dhibaatada ka imaan
kartaa cudurada aan kor ku soo xusnay
sidoo kale waxaa jiraan iyaguna cuduro
iyo cillado fara badan oo markaa
dumarka iyo ragga intaba ku sababa dhalmo la'aan joogta ah kuwaasi oo
badan kooda aan ku soo koobnay aad na
ku arkeyso marka aad gudaha u gasho
page dhalmo la'aanta kor ka eeg .Marka
level ka hormoon ka FSH uu sare u kaco
taasi bedel keeda waxaa dhaceysa in level ka hormoon ka kale estrogen ku
hoos u dhaco bil kasta ukxansidaha
dumarka waxaa uu soo saaraa ukxan
taasi oo macna heedu yahay in xubnaha
taran ka haweenta isu diyaariyo laba
arrimood tii suura gal noqota. 1: in xubnaha taran ku sameeyaan holw
gal uur yeelasho ah waa haddii xiligaa
ukxanta laga soo saaray galka ukxan
sidaha haweenta ay kulmaan gabadha
iyo nin keeda labadooda na yihiin
markaa dad xubna hooda taran ku yahay kuwo caafimaad qaba.
2: haddii ay markaa ukxanta laga soo
saaray galka ukxan sidaha haweenta
ninka iyo xaaskiisa kulmi waayaan
muddo kooban markaa jirka haweenta
waxa uu isu diyaarinayaa dhiiga caadada taasi oo markaa ka dhalaneysa marka
uur imaan waayo waxaa hoos u dhaca
level kii hormoon ka FSH waxaana sare u
kaca level ka hormoon ka estrogen si
markaa uu u soo jajabiyo dhiiga saaran
darbiyada murqaha makaanka dumarka dhiigaas oo markii hore loogu tala galey
haddii uur yimaado in ilmaha ku
beermaya gudaha ilmo galeen ka uu
quuto.
Sidaa aawgeed marka haweentu tahay
qof caafimaad qaba dhalmo deys na aheyn waxaa la rabaa in hormoon ka FSH
uu sare u kaco xilliga ukxanta dumarka
laga soo saarayo galka ukumaha
haweenta kadib markaa haddii uu uur
imaanin oo haweentu la kulmin nin
keeda muddo yar kadib waa in uu hoos u dhacaa level ka hormoon ka FSH taasi
bedel keedana uu sare u kacaa hormoon
ka kale ee estrogen ka si caadada u
imaato ukuntii galka laga soo saaray ee
fuuntada noqotay iyo dhiigii uu quudan
lahaa ilmahii beermi lahaa haddii uu kulan dhaco jirka looga soo saaro kadib
marka caadada dhamaato jirka isu
diyaariyo siduu ku soo saari lahaa ukun
kale process ka bisha xigta.
Sidoo kale waxaa xusid mudan in marka
dumarka dhalmada ka baxaan waxaa hakata caadadii ay heli jireen sababtu
maxey tahay.
Sababta waxa ay tahay sida aan haddaba
kor ku soo sharaxnay waxaa sare u
kacaaya level ka hormoon ka FSH
isagoona markaa aan marna hoos u dhaceynin oo sidaa joogto ku noqonaya
sidoo kalena waxaa hoos u dhaca level
ka hormoon ka kale ee estrogen ka
isagoona markaa aan sare u soo
kaceynin taasi oo ah markaa caksiga
waqtiga haweenta dhalmada ku jirto oo ah in hormoona deeda marna mid level
kiisa sare u kaco mid na level kiisa hoos
aado marka mid sare u kaco level kiisa
mid ka kalena level kiisa hoos aado.
Umuurtan sare u kicida iyo hoos u
dhicida hormoonada oo joogto noqdaan isla markaana is bed bedel sameyn
waayaan waxa ay ka imaaneysaa
ukxansidaha dumarka oo howl gab
noqda shaqada ka fariista taasi oo la
macno in galka ukumaha ee haweenta
wax ukuma ah uu san soo saareynin wax uur iyo dhalmo ah oo markaa jireysana
malaha ilaa xaalada is bedesho xal
daaweyn oo rasmi ah na la helo.
Haddaba haddii aad leedahay
dhibaatooyin la xiriira xagga taran ka iyo
dhalmada isla markaana uur yeela shada aad kala kulantay dhibaato ama
dhaqaatiirta aad la kulantay xubnahaaga
taran ka kaaga sheegeen cillado iyo
cuduro markaa kaa hor taagan dhalmada
ilaa imikana aadan u helin xal caafimaad
oo waara inshaa allaah La soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha
website kan dhaqaatiirta ayaa kuu
diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa
allaah daawooyin kaas oo isugu jiro
daawooyin dib u soo kobcinaya ukxanta
howl gabka ah daawooyin caadada iyo hormoonada saxaya isla markaana
balance gareynaya daawooyin dhamaan
xubnaha taran ka ka sifeynaya infection
nada iyo caabuq yada xubnaha taran ka
daawooyin markaa si rasmi ah u furaya
tuubooyin ka makaanka dumarka iyo daawooyin markaa caawinaya uureysiga
oo dhamaan tood hal daaweyn isku ah
inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si
aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo
tusaaleyn caawimaad inshaa allaah
mahad sanidiin.

Howl gabidda xubnaha taran ka xilli hore ma tahay arrin caafimaad ahaan la iska aqbali karo

Dhab ahaantii Aadamiga waxa uu ka
kooban yahay Jismi iyo Ruux Aadanaha
wax fikir ama aqoon ah kama heysto
qaabka ay u
samaysan tahay Ruuxda marka lage
reebo in la sheegi karo oo kaliya noocyada nafta ay u kala baxdo sababtoo
ah Allah S.W ayaa quraan kiisa ku
sheegay in RUUXDA
TAHAY AMARKA EEBE.
Laakiin Binii’aadam ka waxaa Allaah
baray Cilmiga Jismiga ama qaabka uu u samaysan yahay islamar kaana u
shaqeeyo Jirka Aadamiga taasoo Saynis
ahaan loogu yeero (Anatomy and
Physiology).
Hadaba jirka Aadanaha waxa uu ka
kooban yahay bilyano Unugyo ah iyo waliba habdhisyo
kor u dhaafaya toban oo loo yaqaano
(Human systems), waxaana ka mid ah
habdhis yadaasi
habdhis ka taranka (Reproductive
system) oo ay dhaqaatiirta ugu yeeraan Hab dhiska waarida Sinjiga.
Sidaas darteed habdhis kasta waxa uu
leeyahay shaqo gaar ah, tusaale ahaan
hab dhiska Neef sashada (Respiratorty
system) waxa uu leeyahay shaqo gaar ah,
mana dhici karto in Hab dhis shaqa diisa uu fuliyo hab dhis kale, hadiise ay dhacdo
in shaqadiisa ay istaagto waxaa
dhacaysa caafimaad daro wayn, waana
sidaas dhamaan habdhis yada kale
walow ay kala muhiimsan tahay
shaqadooda oo qaarkood la’aan tood nolosha ay san
suuro galaynin, hayeeshee waxay
culumada barashada jirka Aadamiga
isku waafaqeen in cudduro imaanayaan
hadii habdhis gabo shaqadiisa.
U jeedada caafimaad ee qoraal kan ayaa waxaan jecel nahay in aan bulshada
soomaali yeed u iftiimino dhibaatooyin
ka ay leeyihiin shaqo joojinta hab dhis
yada jirka waxaana soo qaadaneynaa
marka hore dhibaatooyin ka soo
waajaha hab dhiska taran ka banii aadam ka oo isagu ah mid ahmiyad weyn
u leh sii jiritaan ka banii aadam ka iyo
dunida ba.
Haddaba waxaa jirta in hab dhiska taran
ka banii aadam ka oo ka kooban
xubnaha taran ka ragga iyo dumarka ay soo waajahaan cuduro iyo xanuuno
badan oo keeni karaan shaqo joojin ku
timaada xubna haasi ha noqoto mid
daran oo ah in dhamaan xubnaha taran
ka sameeyaan shaqo joojin buuxda iyo
mid roon oo ah in xubnaha taran ka xoogaa gaabis ku dhaco Ama qeybo
kamida xubnaha taran ku shaqada
joojiyaan taasina ugu dambeynta waxa
ay keeni kartaa in dhamaan xubnaha
taran ku shaqada joojiyaan sababtoo ah
hordhaca qormadeena ayaa waxa aan ku soo sheegnay in haddii mid kamida hab
dhis yada jirka ee toban ka ahi uu
sameeyo shaqo joojin ama uu ku
yimaado caajis xagga shaqadii alle ugu
tala galey in dhamaan hab dhis yada kale
iyaguna jooji nayaan hab sami u shaqeyn tii hore taasina waxa ay keeneysaa in ay
timaado caafimaad daro guud ahaan
wada saameysa jirka qofka.
In badan waxaad arkeysaa dumar
soomaali yeed oo ka yar da'da 45 ka sano
ee xiliga haween ku galaan dhalmo deys ka ka hor joojiya dhalmada iyo habka
wareega caadada saxda ah oo ah in
haweentu hesho bil kasta caado taasi oo
cadeyn u ah in haweentu 75% xubna
heeda taran ka iyo taran keeduba
caafimaad qabaan balse waxaan aragnaa dumar fara badan oo aanan
helin caadada muddo sanado ama
bilooyin iyagoo aan wali gaarin xilliga
dhalmo deys ka
Oo ka bilaab ma marka da'da haweentu
gaarto sanad ka 45 naad ee cumrigeeda. su'aasha is weydiin ta leh waxaa waaye
dumar kaan iyaga ah ma caafimaad
qabaan?
Ma dhici kartaa in dumar ka aan helin
caadada muddo sanado ama bilooyin in
ay galeen xilliga dhalmo deyska iyagoo aan gaarin da'da 45 ka sano?
Suurta gal ma tahay in haddii haweenta
uu ku dhaco howl gabka hab dhiska
taran ka ka hor xilliga dhalmo deyska in
arrin taasi ku keento caafimaad xumo
muddo dheer soo jiitan ta? Haddii aan ka jawaabno su'aasha hore
dumarka ku sugan xaalada noocaasi ah
isla markaana aan wali gaarin da'da
dhalmo deys ka haddana aaney saxneyn
caada dooda iyo dhalma dooda inta ba
ma aha haween caafimaad qaba haba ahaadeen iyaga kuwo markaa aan
xanuun dareemeynin waayo howl gabka
ukxanta dumarka, dumarka qaarkood
ma dareemaan wax xanuun ah sidoo
kale cudurada qaar ee keena dhalmo
la'aanta iyo howl gabka xubnaha taran ka guud ahaan oo uu yahay kan ugu
sahlan cudurka infection ka ee ku dhaca
xubnaha taran ka kilyaha iyo kaadi
mareen ka cudurada chlamydia iyo
cudurka kale ee jabtada dhamaan
cudurada la isugu gudbiyo xiriir ka galmada intooda badan dumar ka marka
ay ku dhacaan ma muujiyaan wax
calaamado ah sida in ay xanuuno
dareemaan taasi waxa markaa ka
dhalan karta in haween badan iska
waayaan caadadii u imaan jirtay bil walba markaana u qaataan in ay galeen
waqtiga dhalmo deys ka iyadoona
haweenta uu jirkeeda ku jiro cudur
markaa hakad geliyay wax soo saarkii
jirkeeda kadib marka uu cudurka ka
gudbo in uu howl gab ka dhigo xubnaha taran ka haweenta ama ragga ba haddii
markaa cudur dhaliya haasi uu yahay
noole ku tarmay gudaha xubnaha taran
ka isla markaana sababay shaqo ka
fadhiisiga xubnaha taran ka kadib
waxaa dhaceysa in noola ha cudur dhaliya ahi uu u gudbo raaco qul qul ka
dhiiga qofka isagoona markaa weerar ku
qaada xubno kale ama hab dhisyo kale
oo muhiim ah sida maskaxda oo kale
taasi oo keenaysa in markaa qofka ay la
soo daristo caafimaad daro meelo badan oo jir ka kamida kaga timaada marka
jawaabta ayaa ah dumarka iyo ragga ka
hor da'da 45 ka sano xubnahooda taran
ka ay howl gab ka noqdaan 85% waxa ku
keenaya arrin taasi waa cudur nooca uu
doono ha noqdee. Jawaabta su'aasha xigta dumarka ilaa
sanad ka 45 sano ee cumrigooda si saxiix
ah ayey u dhalayaan haddii alle u qadaro
balse su'aasha waxaa ay tahay haweenta
ku dhaleysa da'da 45 sano ma tahay
haweeney caafimaad qabta mise waa haweeney jiran jawaabta saxda ahi
waxaa weeye waa haweeney caafimaad
keedu uu saxiix yahay.
Qodobka ah sabaha keena dhalmo la
aanta waa qodob aad u ballaaran walow
aan hore maqaalo caafimaad uga qornay oo aad ka heli karto webka sida page ka
dhalmo la aanta
Haddana xalka rasmiga ee qodob kaan
ayaa waxa uu ku soo uruura yaa in adiga
naftaada aad is weydiiso horta ma
waxaa tahay qof caafimaad qaba mise waxaa tahay qof jiran?
Haddii jawaab taadu noqoto caadada ma
helin sanado ama bilooyin dhalma
deydana hakad ayaa ku yimid macnaha
hadal kaaga waxa uu noqonayaa in aad
tahay qof xanuun san oo markaa u baahan in dhaqtar uu ogaado xanuun
kaaga rasmiga ee kuu diidaya in caada
daada iyo dhal madaada ba sax noqdaan.
daba gal ka iyo falan qeynta cilla da
haaga iyo xanuuna daada oo aad
dhaqaatiirta u sheegato waxey soo dada jisaa in cilladaada la aqoon sado isla
markaana aad u hesho xal daaweyn oo
kama dambeys ah.
qoraal kan caafimaad waxa uu saameyn
ku leeyahay rag iyo dumar dhamaan inta
u dhaxeysa da'da 20 ka sano ilaa da'da 50 ka sano ee ay haleeleen dhibaatooyin
ka la xiriira xubnaha taran ka sida hoos u
dhaca awooda jinsiga rag iyo dumar
howl gabka xubnaha taran ka iyo guud
ahaan hab dhiska Taran ka rag iyo dumar
tan dambe waxaa ku guda jiraan xaaladahan soo socda.
1: caadada oo la waayo dumarka.
2: caadada oo wareer ta dumarka.
3: howl gabka ukxanta dumarka.
4: khal khal ka hormoonada ku dhaca rag
iyo dumar intaba. 5: xirnaan shaha tuubooyin ka makaan
ka dumarka.
6: xirnaan shaha tuubooyin ka shahwada
soo qaada ragga.
7: howl gabka dareen ka jinsiga rag iyo
dumar. 8: biya baxa deg dega ragga.
9: shahwo yarida ragga.
10: shahwo la'aanta ragga
11: dhicis ka dumarka.
12: yaraan ta iyo la'aanta noola yaasha
shahwada ku jira ragga. 13: tabar yarida raganimada ragga.
14: jimicsiga xad dhaaf ka ah dumarka.
15: unug yada ilmo galeen ka oo dibada
ilmo galeen ka ku kora dumarka. Sidoo kale ragga iyo dumarka waxa ay
wadaagaan qeybo badan oo kamida
cudurada keena dhalmo la aanta iyo
howl gabka xubnaha taran ka iyo guud
ahaan hab dhiska taran ka ragga iyo
dumarka Cuduradaan ayaa noqon kara kuwo ku
koob naada qof kamida labada is qaba
isla markaana qof kaasi uun ku keena
dhalmo la aanta iyo kuwo labadooda ba
wada saameeya isla markaana ku keena
dhalmo la'aan joogto ah. Sidoo kale waxaa jiraan asbaabo kale ee
farsamo oo keeni kara dhalmo la'aan
joogta ah waxaana kamid ah.
1: isticmaal ka mukhaada raad ka guud
ahaan qaad ka iyo sigaar ka iyaga ayaa
ugu horeeya rag iyo dumar ba waa ku keeni karaan.
2: Isticmaal ka daawooyin ka qaar kood
rag iyo dumar ba waa ku keeni karaan
dhalmo la aan joogto ah.
3: aqoon la'aan ka heysata labada is
qabta qaabka ugu fiican in la isugu galmoodo ayaa kamida asbaaba ha
keena dhalmo la'aanta joogtada ah.
4: umuuro ay ka mid ka yihiin dad ka
qaar kiisa oo dhalmo la'aanta ay u
keenaan shayaadiin markaa jirkiisa ku
jira iyo iyadoo la arkay dad badan oo la sixray oo markaa sixirkii dhasha ka hor
istaagay marka laga daaweeyayna uu
ubad helay marka nooc yo kamida
sixirkana dhalmo la'aan joogto ah ayuu
keenaa.
Haddaba haddii aad tahay qof xanuun san rag iyo dumar ha ahaado xanuun
kaaga mid saameynaya hab dhiska taran
ka ama hab dhis yada kale ee jirka banii
aadamka ama ay jiraan dhibaatooyin la
xiriirta xagga taran ka dhalmo la'aana ay
jirto ama xubnaha taran ku yeesheen cillado iyo shaqo joojin markaa sabab u
ah dhalmada in hakad uu ku yimaado
ama ay jiraan cuduro markaa caqabad ku
ah nolosha iyo taran ka banii aadam ka
la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha
website kan dhaaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa
allaah xarumaha caafimaad ka ee
website kani waxaa diyaar idiin kugu ah
ilaa 40 dhaqaatiir oo 8 kamida ay ku
takhasuseen dhamaan cudurada iyo
cilladaha la soo darsa hab dhis ka taran ka iyo guud ahaan ba xubnaha taran ka
banii aadam ka la soo xiriir dhaqaatiirta
si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo
tusaaleyn caawimaad inshaa allaah
mahad sanidiin.

Waa maxay taran sidee se noola yaashu u tarmaan

Taranku waa astaan ay leeyihiin dhamaan noola yaasha, noola yaashuna si ay u sii jiraan waa in ay tarmaan, si ay u badalaan kuwa dhinta, oo aanay u dabar go’in.
cilmiga saynisku waxa uu taran ka u qeybi yaa laba qaybood oo kala ah:
1: Taran jinsiile sexual reproduction Waa taran ka ay ku lug leeyihiin oo si wada jir ah ay uga wada qeyb qaataan jinsi yaasha kala ah labka iyo dhadigga marka uu noole cusub sameys mayo, waana taranka ay sameeyaan dadka, qaar ka mida xayawaanada kale, iyo inta badan dhirta.
2: Taran jinsi laawe Asexual reproduction
waa taran ka uu hal jinsi ku lug lee yahay, ama hal jinsi uu dhalo ilmaha cusub, taran kan waxa sameeya noola yaal ay ka mid tahay Bakteeri yada.
Dhamaan dadka waxa ay ku dhashaan taran ka jinsii laha ah "sexual reproduction" Saynis ahaana waxa maanta la ogyahay in ay jiraan noola yaal badan oo sameys ma abuur ma iyadoo uusan lug ku laheyn jinsiga labka. tusaale ahaan, shinida lab keedu waxa uu ka sameys maa beedka boqorada oo aan labku wax bacrimin ah ku sameynin. Casrigana waxa uu dad kaba awood u leeyahay in uu cariyo (stimulation) beedad ka noola yaasha qaar
ka mid ah, sidaas awgeedna beedka la
cariyaa waa uu kobcayaa isaga oo aanu
bacrimin labka. go’aaminta Jinsiga (Sex
Determination)
Noole kasta oo adduunka ku nooli waxa
uu ka kooban yahay lab iyo dhaddig, jinsi (Species) kasta oo jiraana waxa uu
leeyahay walxo hiddeed oo u gaar ah kuwaas oo astaamaha la kala dhaxlayo u kala qaada waalidka iyo carruur tooda.
Walxa haas masuul ka ka ah qaadista
hiddaha iyo astaamaha la kala dhaxlo
waxa loo yaqaanaa karomosoomyada
(Chromosomes).
Tirada Karomosoom yada ah ee uu jinsi
kasta oo noole ahi yeela nayaa waa mid
jinsigiisa u gaar ah oo uu kaga duwan
yahay jinsiyada kale.
Tusaale ahaan jinsiyadan kala duwan ee noola yaasha ahi, waxa ay leeyihiin tirooyin karomosomyo kala geddisan,
kalana ah:
Jinsiga duqsiga miraha “Fruit fly” waxa uu leeyahay 8 Karomosom yo ah.
Jinsiga xayawaanka Kaangaruuga
“Kangroo”, waxa uu leeyahay 12 Karomosoom yo ah.
Dadkuna waxa ay leeyihiin 46 karomo soom yo ah Lix iyo afartanka (46) karomosoom yada ah ee ay leeyihiin dadku, afar iyo afartan (44) ka mid ah ayaa go’aamiya astaamaha uu yeelanayo jidhka bani aadamku sida.
1: midabka
madaw
caddaan
maarriin
2: dhererka
dheer
gaaban
dhexe
3: maskax
Maskax badnaan
maskax dhex dhexaad
maskax yarida
4: qaabka timaha
adeyg
jileec
5: midabka indhaha
6: iyo astaamaha kale ee jirkeenu
yeesho.
Afar iyo afartankaas (44) karomosoom ee go’aamiya astaamaha jirka waxa loo yaqaanaa karomosoom yada jirka
“Body or autosomal chromosomes”. Labada karomosoom ee kale oo ka mid ah lix iyo afartanka karomosoom ee jirka dadka ku jira, ayaa iyaguna go’aamiya sida la sheego jinsiga qofka oo ah in ilmuhu noqonayo lab ama
dhaddig.
Labadaas karomosoom na waxa loo yaqaanaa “Sex chromosomes” ama “Karomaosoom yada jinsiga”.
Lix iyo afartanka karomosoom ee
jir keena ku jira saddex iyo labaatan ka
mid ahi waxa ay ka imaadaan
hooyooyin ka, karomosoom yadaas ka
imaanaya hooyada waxa loo yaqaanaa karomosoom yadii hooyada ama “maternal chromosomes”
saddex iyo labaatan ka kale ee ka mid ka ah karomosoom yada waxa ay ka
imaadaan aabayaasha karomosoom yadaas ka imaanaya aabaha waxa loo yaqaanaa karomosoom yadii aabbaha ama “paternal chromosomes”
wadar tooduna waxa ay noqoney saa lix iyo afartan.
22 chromosome oo aabuhu soo daayo iyo 22 chromosome oo ay hooyadu soo deyso ayaa ah karomosoom yada go’aamiya astaamaha jirka banii aadam ka.
1 karomosoom oo ah kan aabuhu soo daayo iyo 1 karomsoom oo ah kan ay hooyadu soo deyso ayaa markay isu tagaan noqda kuwo go’aamiya jinsiga ilamaha uurka ku jira.
Karomosoom ka jinsiga ee uu aabuhu soo daayo waa mid ka kooban X iyo Y, oo u kala taagan in ilmaha noqdo jinsiga labka ama jinsiga dhaddiga.
X: Waxay u taagan tahay in ilmuhu mar
walba uu noqdo dhaddig.
Y :Waxa ay u taagan tahay in ilmuhu mar walba uu noqdo lab.
taran ka ayaa mar kasta waxa uu yahay mid ahmiyad weyn ku leh dhamaan noola yaasha kala duwan gaar ahaan banii aadam ka iyadoona taran ka uu yahay mid isagu tiirar aasaasi u ah jiritaan ka noola yaasha dhamaan iyo sii jiritaan ka dunida intaba waayo haddii uusan jirin taran iyo in jiil ba jiil dunida taran kaga tago waxaa iska cad in jiritaan ka dunidan casiga ah maanta aysan jiri laheyn dadka iyo noola yaasha kalena dunida ay ka zuuli lahaayeen.
Si kastaba ha ahaatee waxaa jirta in maanta dad badan oo soomaali ah oo dunida ku nool aysan wali u suura gelin in ay ubad dhalaan una helaan taran jirkooda ka soo go'ay arrin taasi ayaa waxaa lagu sifeyn karaa dhibaatooyin badan oo dad kaasi la soo darsa ayna ugu horeyso dhibaatada la yiraahdo dhalmo la'aanta oo iyada ku timaada wajiyo badan oo kala duduwan iyadoona mowduuca dhalmo la'aanta keeni karo taran la'aan joogto ah isla markaana caqabad weyn ku noqon kara in dadka qaar kiisa wax dhalaan dunida na ku tarmaan arrin taan ayaa waxa ay dhici kartaa marka qofka ay haleesho musiibada dhalmo la'aanta isla markaana uu waayo goobo caafimaad iyo dhaqaatiir daacad ah isla markaana aqoon durugsan u leh wax yaabaha keeni kara dhalmo la'aanta guud ahaan arrin taas oo ugu dambeynta quus iyo rajo la'aan weyn ku beerta dadyow badan oo caalamka ku nool somalidana ay ka mid tahay.
Haddaba haddii aad leedahay dhibaatooyin la xiriira xagga taran ka ama ay ku asiibtay mushkilada weyn ee dhalmo la'aanta ama taran kii iyo dhalmadii hakad kaaga yimid ilaa imikana aadan helin xal caafimaad oo waara la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay bi idnillaah daaweyn rasmi ah iyadoona dhaqaatiirta website kani kuugu diyaar yihiin ilaa 8 dhaqtar oo ku takhasus tay dhalmo la'aanta iyo cudurada ku dhaca xubnaha taran ka ragga iyo dumarka guud ahaan la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Qaar kamida xanuunada ku dhaca xiniin yaha

Sababaha keena Xanuunada xaniin yaha ama qooraha ragga waxaa ka mida wax yaabaha soo socda oo ay ka mid ka yihiin:
1: infection ama caabuq ku dhaca xiniin yaha ama qanjirka prostate ka loo yaqaano iyo sidoo kale infection ama caabuq ku dhaca xarigga epididyms ka loo yaqaano.
2: Dhaawac ama jug hore oo ku dhacday xiniin yaha.
3: in qofka uu ku dhaco cudurka sababa Bararidda xididda qooraha ee "Varicocele" ka loo yaqaano
kaas oo sababaya burtuq
burtuqyo qooraha darbigiisa ku
sameysma siiba dhinaca bidix da.
4: cudurka Sheelada "Hydrocele" waxey keeneysaa barar sida in xiniin yaha biyo ku jiraan oo kale.
5: Marjiska xaniinyaha "Testicular torsion" wuxuu sababi karaa barar uu la socdo xanuun saaid ah.
6: Eernada qooraha waa barar uu la socdo xanuun mar mar ah laakiin yaraan kara ama dib u noqon kara marka aad jiifato.
1: Bararka mar mar ma yaraadaa mararka qaar kood na ma baaba'aa?
2: Marka aad qofaceyso ama aad wax culus qaadeyso bararka ma kordhaa?
3: Haddii aad jiifsato bararka ma
baaba'aa?
4: Bararka ma wax ka soocan xaniin yaha baa oo aad gacanta ku qaban karto?
5: Xanuunka aad daremeyso goor ma ayuu bilawday mise bararka ayey wada socdeen oo hal mar ayey bilowdeen?
6: Bararka ma sii kordhayaa mise waa sidii uu ku bilowday?
haddaba jawaabaha su,aalahan ayaa ah kuwo si rasmi ah u kala cadeyn doona nooca uu yahay cudurka sababaya xanuun ka iyo bararka xiniin yaha ragga soo wajaha iyadoo dhibaatadan noqotay maal mahan mid in badan lagu arko qaar kamida dadkeena iyadoona ay ugu wacan tahay in cudurada keena xanuunada la xiriira xiniin yaha iyo guud ahaan xubnaha taran ka ragga aad u kordheen.
Haddaba haddii uu jiro cudur xanuun ama barar kaa asiibay xiniin yaha isla markaana uu kuu keenay dhibaatooyin caafimaad iyo kuwo la xiriira xagga taran ka inta ba ama dhibaatooyin ka la xiriira cudurada iyo xanuunada ku dhaca xiniin yaha iyo guud ahaan xubnaha taran ka ay asiibeen qof kamida ehel kaada asxaab taada la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Qaar kamida sababaha keena daadashada timaha

Tima xanuunka ama waxa loo yaqaano
"Trichodynia" waa xaalad qofku ka
dareemayo xanuun dhalada waa madaxa
korkiisa ee gaar ahaan marka qofka uu
timaha shanley sanayo ama marka uu
timahiisa taabto xanuun ka timaha ayaa waxaa soo gudbiyaan neer faha ku jira
jirida hoose ee timaha. Xanuun kaan
waxa uu qofka u dareemaa sida
gubashada oo kale badanaana xanuun
kaas iyo timo daadashada (Alopecia)
way isla socdaan.
sida la wada ogyahay ilaa 100,000 oo
tima ah ayaa madaxa ku yaala sida
badan 50 ilaa 100 tima ah ayaa go'a
maalin walba.
tima haas oo bedal kooda kuwa kale ay soo baxaan taa soo wax dhibaato ah ku
heynin qofka in laga wal walana ma aha
laakiin hadii ay intaa ka bataan waxaa
keeni kara mid kamida wax yaaba haaan
soo socda:
1: qaar ka mida cudurada sida: 1: cudurka Sonkorowga oo aan la
koontaroolin.
2: Cudurrada xiriirka la leh hormoonada
"Endocrine diseases".
3: Cudurrada kilyaha ku dhaca.
4: Cudurrada beerka ku dhaca. 5: Daawooyin ka qaar ka mid ah sida:
1: Isotretinoin
2: Lithium
3: Daawooyin ka nafaqo ahaanta loo
qaato, waliba hadii ay ku jiraan
amphetamines. 4: in qofka lagu Daaweeyo kiimiko sida
daaweynta kiimikaad ee lagu daaweeyo
dadka kansarka uu ku dhaco.
daawooyinkan oo ah kuwa ugu caansan
ee keena timo daadashada, in kastoo
kansarada qaar ka mid ah sida kansarka dhiiga iyo kansarka qanjirada uu keeno
timo daadasho ka hor inta aan la qaadan
daaweynta kiimikaad ee maalmahan
dhaqaatiirtu u isticmaalaa daaweynta
cudurka kansarka.
Cudurka Alopecia areata: waa nooc ka mid ah cudurada maqaarka
oo keena timo daadasho, calaamada
lagu garto waxaa kamida
1: koobaabinno wareegsan oo timo
la'aan ah oo ku sameysma madaxa ama
meelo kale oo ka mid ah jirka sidaa darteed ayaa loogu bixiyay magaca
"Areata" oo laga wado "Area" ama
meelo ayey timaha ka daadinaysaa.
timahana dib ayey u soo baxaan muddo 6
bilood ilaa 2 sano guda hood.
Sidoo kale timaha oo daata waxaa keena Timaha oo la midabeeyo ama la feereeyo
ama daawooyin ka la mariyo qaarkood
ayaa keena timo daadashada ama in
cadaadis timaha muddo dheer lagu hayo
sida in maro lagu giijiyo sida in lagu
giijiyo taakada timaha oo ay xir taan gabdhaha qaarkood taa soo
keenta in timaha gadaal u jiido oo horay
ay ka guurto, cadaadis kaan oo keeno in
timahaas aysan dib danbe u soo bixin
maxaa yeelay waxa dhimanaya unugyadii
ay timaha a ka soo dhex bixi jireen. sidoo kale wax yaabaha keena timaha oo
daato waxaa kamida Nafaqo darro:
qofka oo cunto xumi ku dhacdowaxa ay
keeni kartaa timo daa dasho, arrin taas
oo ka dhalata jirka oo waayo fitamiino,
borotiino iyo macaadinta kale ee muhiim ka u ah koriimada timaha.
dadka khudaarta kaliya ku nool oo aanan
cunin cunnooyin ka borotiin ka leh sida
hilibka ukunta iyo kaluun ka iyagana
waa ay ku dhacdaa timo daadashada.
Sidoo kale waxaa jirta sabab kale oo lagu magacaabo carqaladeynta timaha:
Waa Carqaladeyn ku timaada wareega
koriimada timaha, tani waxaa keeni
kara isbadalo muhiim ah oo qofka ku
dhaco sida qaliin lagu sameeyo
haweenta marka ay dhasho ama qofka marka la suuxiyo, tani waxa ay qaada
neysaa bilooyin si timihii ay isu saxaan.
Bidaarta:
sababta koowaad ee keenta in ay timaha
ka daataan ragga waxa loo yaqaano
Bidaarta oo ay keenaan dhawr xaaladood oo isu tagay kuwaas oo ay ka mid tahay.
1: hormoono
2: dhaxalba
bidaarta waxa ay qofka ku bilaban
kartaa isagoo dhawr iyo toban sano jir
ah, waxay kaloo ku dhici kartaa ragga qaata hormoon ka "Testosterone" si ay u
dhisaan murqahooda.
Sidee tima haaga u xanaaneyn kartaa?
Xanaaneynta tima haaga ma' ahan in
aad daawo marisaa ama midabeysaa
waa 1: inaad qaadataa cunto isu dheeli tiran.
maxaa yeelay timaha waa qeyb ka mid
ah jirkaaga sida lugaha iyo gacmaha oo
kale.
2: Timahaaga haku dhaqin shaambo hal
mar ka badan maalintii. 3: Shukumaan ka si aad ah ha ugu qalajin
timahaaga.
4: Timahaaga ha kululeyn
5: haween kale yeysan kuu dabin timaha.
Haddaba haddii aad leedahay googo'a
timaha timahaaguna si joogta ah u daataan ama uu jiro xanuun iyo cudur
kuu keenaya timo daadashada ama uu
jiro xanuun marka aad shanley saneyso
iyo marka aad taabato timahaaga ama
uu ku galo dareen in madaxa iyo timaha
ba uu kaa galey cudur timahaaga na daadinaya la soo xiriir dhaqaatiirta ka
howl gasha website kan dhaqaatiirta
ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah
dhamaan xanuunada ku dhaca madaxa
iyo timaha iyo dhamaan cudurada keena
timo daada shada dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah waxaana
kamida daaweynta saliido 3 nooc ah oo
mid kastaa la marinaayo timaha hal bil 3 bilood dhamaan saliida haasi bi'idni
llaah waxa ay zuulinayaan dhamaan
cilladaha xanuunada iyo cudurada timaha la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u
hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn
caawimaad inshaa allaah mahad
sanidiin.

Hurdo la'aanta

Hurdo la’aanta waxaa caafimaad ahaan loo yaqaanaa (insomnia) waxaana ku jirta dhibaato kasta oo keenaysa hurdo la’aan hurdada oo aan lagu raagi karin ama waqti hore oo laga tooso hurdada subaxii ama ka hor subaxii. arrimaha sababi kara hurdo la’aanta waxa ka mid ah: 1: sabab la xiriirta Cudur. 2: dareemid dareen murugo leh. 3: Walaac iyo Isku buuqid qofka heysata. 4: isticmaal ka caffeine ta ama wax yaabaha ay ku badan tahay. 5: isticmaal ka Khamriga ama maan dooriya yaal ka qeybahiisa kala duwan. 6: isticmaal ka Daawooyin ka qaar kood. 7: Sigaar-cabidda badan 8: qalad xagga dhaqan ka hurdada oo xun sida maalintii oo waqti gaaban loo seexdo. 9: Seexa shada meel leh iftiin ama ay ka jiraan qaylo iyo buuq. 10: Goor hore oo la seexdo sida ka hor xilliga maqrib kii. 11: waqti badan oo lagu soo jeedo sariirta korkeeda sida qofka oo sameynaya aqris badan ama daawanaya tv iyo wixii lamida. 12: qofka oo dareema dareen cabsi leh isagoona ka wel wel qaba dareen ka cabsida ee la soo darsay.13: dadka qaar kiisa ee qaba stress ka nooca negative ka loo yaqaano ayaa iyaguna hurdo la aan soo waajahi kartaa. 14: nooc yo kamida sixirka ayaa iyagana sababa hurdo la,aanta. 15: sidoo kale dhiig la,aanta ama (anemia) da ayaa iyadana sababta hurdo la,aan la soo darista qofka. Haddaba haddii aad leedahay hurdo la,aan joogto ah isla markaana aysan kuu keeneynin asbaabaha fudud ee xagga dhaqan ka ah oo aad wax ka bedeli karto ama uu jiro cudur macluum ah oo kugu sababaya hurdo la,aanta la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Waa maxay cudurka biijada

cudurka (Biijada) waxaa loo yaqaanaa (angular stomatitis ama angular cheilitis). hadii aan sii sharaxno waa nabro gaduudan ama
dilaac ama jeex jeex ku yaala geesaha faruuraha ama afka. Biijada waxaa sababa wax yaabo badan waxaana ka mid ah:
1: infection nada ka yimaada cudur iyo caabuq dhaliya yaasha loo yaqaano fungi ga sida candidal iyo qaar kamida bacteria yada sida staphyloccocol.
2: dhiig la'aan ta ka timaada maadada birta oo jirka ku yaraata (iron deficiency) ama anemia.
3: vitamins yada oo jirka ka nus qaamaan gaar ahaan kuwa ( B2- riboflavin, B9-folate or B12 cobalmain).
4: caruurta waxaa iyagana ku sababi kara marka geesaha afka ee iska qaniinaan ama suulka nuugaan ama faruuraha jiid jiidaan.
5: sidoo kale biijada waxaa sababi kara maadada loo yaqaano (Zinc) oo jirka ku yaraato.
6: sidoo kale waxaa jirta nooc kamida nooc yada biijada oo ay sababaan cudurada gaaska iyo qaar kamida cudur dhaliya yaasha gooryaan ka loo yaqaano.
haddaba haddii aad isku aragto cudurkaan dhibaatana uu kugu hayo xal daaweyn rasmi ah na aad u weysay la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Waa maxay cudurka psoriasis

Waa maxay cudurka ”psoriasis”
Psoriasis waa cudur haragga ku dhaca
isla markaana qofka ku raago.
Dalka sweden kaliya wuxuu cudurka
psoriasis ku dhacaa dad tirodooda
Ay gaareyso 250, 000 qof. Astaamaha cudurka lagu garto waxaa ka
mid ah.
1: calaamado gud guduudan oo ku
daboolan qolof midab keeda cad yahay.
arrin taas oo ka imaaneysa nudaha
hargaha oo u dhismaan hab aan caadi ahayn.
2: Calaamadaha Psoriasis waxay ka soo
yaacaan haragga, hase yeeshee waxay u
badan yihiin suxulka jilibka bartamaha
oogada iyo maskaxda.
3: finan ka soo yaaaca haragga kil kisha gumaarka iyo saxaax da qofka oo soo
guduudato. sidoo kale cudurkaan wuxuu
weeraraa gacmaha lugaha cidiyaha.
waxaa la aamin san yahay in cudurka
psoriasis u yahay cudur hoos u dhiga wax
tarka difaaca jirka. Taaso iyada na dusha ku sidata fash fash ka haragga una
badan dhan ka kala goysyada.
Cudurka kale ee ka dhex dhasha
cudurkaan isla markaana gaar ahaan ugu
dhaca kala goysyada waxaa lagu
magacaabaa psoriathritis Maxaa keena cudurka psoriasis?
Sababta cudurkaan keenta wali la ma
yaqaano Hase yeeshee, waxaa moodaa in
sinjiga (generna) uu
kaalin weyn ku leeyahay abuurmidiisa.
Wax yaabaha kale ee cudurka sababi kara waxaa ka mid ah qaar kamida
cudur dhaliya yaasha sababa cudurada
iyo sidoo kale wal wal ka iyo walaaca
badan.
Yuu ku dhacaa cudurka psoriasis?
qof kasta iyo da’ kasta ayuu ku dhici karaa cudurka.
Hase yeeshee, wuxuu badan ku dhacaa
da’ yarta, kuwaa soo uu ku dhaco
cudurka inta ay san dhameysan 25 sano .
Xitaa carruurta wuu ku dhici karaa,
laakin se ma badna oo waa dhif. Tirada dumarka iyo ragga uu cudurka
Psoriasis ku dhaco waa isku mid.
Ma la is qaadsiin karaa cudurka
psoriasis?
cudurka psoriasis la is ma qaadsiiyo.
Ma la iska daaweeyn karaa cudurka psoriasis?
haa bi idni llaah cudurka psoriasis waa la
daaweyn karaa xarumaha caafimaad ka
website kan ayaa ku guuleystay al xamdu
lillaah in ay cudurkaan u helaan daaweyn
rasmi ah. Waa maxay psoriathritis?
Psoriathritis waa hurgun ka ama
caabuqa ama infection ka ku dhaca
kala goysyada oo cudurkaan sababo
keeno.
Qiyaastii 30% bukaanada uu ku dhaco cudurkaan waxay la kulmaaan dhibaato
ka mid ah hurgunka kala goysyada
seedaha iyo murqaha.
calaamadaha cudur kaan waxaa kamida
1: xannuun kala goysyada ah
2: adkaasho seedaha iyo murqaha ah 3: dareemid daal badan.
Dhibaatooyinka psoriathritis waxaa kale
oo ka mid ah faraha cagta iyo kala goys
yada faraha gacanta oo soo barrara.
Waxaa kale oo caadi ahaan lagu arkaa
dad ka qaba cudurkaan hurgun ka ama infection ka kala goys yada iyo laf
dhabarta. Haddaba haddii aad leedahay
dhibaatooyin la xiriira cudurkaan isla
markaana aad kala kulantay xanuun iyo
dhibaatooyin la xiriira xanuunada iyo
caabuqa haragga kala goys yada walina aadan helin daaweyn rasmi ah ama uu
jiro xanuun iyo cudur dhibaato kugu haya
iyo dhamaan cilladaha caafimaad daro
ee banii aadam ka la soo gud boonaato
la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha
website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa
allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u
hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn
caawimaad inshaa allaah mahad
sanadiin.

Waa maxay stress ka

Stress ku waa cadaadis xagga maskaxda ah stress ku wuu kala duwan yahay islamarkaana siyaabo kala duwan ayuu ku yimaadaa. Dadku sida stresska ay u qaabilaanna waa ay kala duwan tahay. Stress ku waa qeyb ka mida nolosha banii aadam ka wuxuuna naga saacidaa isla markaana na siiyaa firfircooni marka xaalad adagi ay nala soo daristo tusaale Marka qofku rabo inuu waqti kooban ku sameeyo (qabto) howl iyo waaji baad badan ayaa jirku isku diyaari yaa in uu qabto shaqadaas muhiim ka ah isagoo jirku soo daayo dhacaamo (hormones) jirka kicinaya arrin taas oo keenaysa in qofka ku dhashaan noocyo stress ah si qof ka uga dabaasho una fuliyo arrinta iyo howsha culus ee soo food saartay Taasina waxay muhiim u tahay qofka si uu uga dabaasho nolosha isbed bedel keeda Waana reaction ama falgal caadi ah oo u wanaagsan qofka Matalan haddii ay xaalad adagi sida cabsi oo kale ay qofka soo wajahdo waxaa ziyaada (kordha ama bata) garaaca wadnaha cadaadis ka dhigga qofkana kor ayuu u kaca waxaana badanaaya arrintaana waxaa ka dhasha foojig naanta qofka si xaaladaas adag ama cabsi jir ahaan iyo maskax ahaan ba looga hortago (loo joojiyo).
Stress ka waa laba nooc.
1: nooc fiican (posativ stress) iyo
2: nooc xun (negative stress)
Stress ka fiican:
haddii qofka waaji baadka shaqada uu damacno in uu si dhaqso leh isaga dhameystiro stresska ayaa ka caawinaaya inuu siiyo tamar iyo awood dheeraad ah oo u suuraa gelineysa in qofka si dhaqsa ah ku dhameystiro howlahiisa marka stress kaasi haddii uu qiyaas ku socdo jirka iyo maskaxduna si dheli tiran ay u wada shaqeynayaan markaa nooca stress kani waa kan caadiga ah oo la oran karo stress ka fiican (postive stress)
Stress ka xun.
Haddiise qof ku uu xukumi waayo stress kaas oo miisaanka wada shaqeynta jirka iyo maskaxdu ay meesha ka baxdo waxaa imaanaya stress ka jirrooyin ka keena waana kan lagu magacaabo stress ka xun (negative stress).
Maxaa keena stress ka?
stress ka waxaa keena qofka oo dusha iska saara ama cid kale ay dusha ka saarto wax uusan awood ahaan qaban karin ha ahaato xag dhaqaale ama xag shaqo haddii arrintaas waqti dheer ay socotana waxay wax u dhimeysaa caafi maadka maskaxda iyo jirka qofka. Maxaa lagu gartaa sterss ka xun (negative stress)
Qofka uu ku dhaco cudurka stress ka xun waxaa calaamado iyo astaamo u ah oo lagu gartaa.
1: hurdada oo ku yaraata qofka.
2: concentration ka qofka oo hoos u dhaca.
3: daal badan.
4: farxadda oo qofka ku yaraata,
5: xasuus yari.
6: nasaho laáan xagga jirka iyo maskaxda xitaa hadduu qofku uusan waxba qaban.
7: qofka oo jirka xannuun ka dareemo.
8: mararka qaarna madax xannuun lagu arko.
9: xanaaq badan.
10: dulqaad laáan.
Sidee qofku ku yareyn karaa ama uga hortagi karaa Stress ka xun.
1: Haddii stress xun hayo qofka waxaa muhiim ah inuu isweydiiyo sababta keentay stress kaas kaddibna uu wax ka beddalo sababta keeneysa. Tusaale haddii ay tahay xagga dhaqaalaha waa in qofku isu miisaamaa dakhliga soo gala iyo kan ka baxa oo qofku gartaa inuu wax aanu hayn maskaxda isaga mash quulinin laakiin si macquul ah uu ugu dadaalo sidii duruufa haas uu uga bixi lahaaa isagoo ALLAH wakiila naya.
2: Haddii ay tahay sababta keenaysa stress ka xumi xagga shaqada waa in qofka uu qabtaa intii awooddiisa ah isagoo la tashanaya shaqo bixiyaha uu u shaqeeyo.
3: Haddii stress ku ku yimid dhibaato xagga qoyska qofka ka heysata waa in xal loo helaa dhibaata daasi.
4: in laga fogaado muqaada raadka sida qaadka sigaar ka iwm.
5: Waxaa sidoo kale yareeyaa stess ka jirka oo la dhaqaajiyo sida jimicsiga, orodka socodka iwm. Stress ku sabab ma u noqon karaa in qofka ay ku dhacaan cudurro kale? cudurrada uu stress ku keeni karo waxaa ka mida.
1: Dhiig karka.
2: sonkorawga.
3: wadna xannuunka.
4: cudurka buufiska.
5: nabarada coloosha iyo mindhicirada cudurka gaaska.
6: waalli iyo caafimaad darro kale. Culeyska ama miisaanka qofka oo zaaid ah ma keeni karaa stress.
miisaan ka zaaid ka ah iyo Buurnida iyagaaba jirka ku ah stress Waxaa cilmi baaris lagu ogaaday in qofka buurani uu ka stress badan yahay qofka miisaankiisu caadiga yahay.
Haddaba haddii aad leedahay dhibaatooyin la xiriira cudurka stress ka ama cudurka stress ka kugu hayo dhibaato caafimaad isla markaana uu kuu keenay dhibaatooyin caafimaad oo xagga jirka iyo maskaxdaba leh ama uu jiro cudur ama xanuun kugu hayo dhibaato isla markaana kugu beeray stress iyo isku mashquulid aan sax aheyn ama ba ay jiraan cuduro iyo xanuuno kale isla markaana dhibaatooyin caafimaad kugu haya la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawi maad inshaa allaah mahad sanidiin.

Waa maxay cudurka ku dhaca dumarka ee vaginitis

cudurka dumarka ku dhaca ee vaginal
Infection oo ah caabuqa ama infection
ka ku dhaca xubin ka taran ka haween
ka ee farjiga ayaa ah cudur dhib badan
ku haya dumar badan isla markaana kala
kulmaan dhibaatooyin badan oo isugu jira xanuuno nadaafad xumo cun cun
joogta ah iyo dhibaatooyin kale sida
kaadida oo dhibta kaadida oo xanuun
jisa kaadida oo gubta xanuun ay kala
kulmaan galmada dhibaatooyin la xiriira
dhalmada iyo kuwo kale oo badan. Dhibaatooyin ka uu keeno cudurkaan ku
dhaca xubin ka taran ka haweenka ee
farjiga waxaa kamida.
1: Caabuq ama infection ku dhaca Hoosta
Haweenka (farjiga).
Caabuqa ama jeermis ku dhaca hoosta haweenka loona yaqaano(vaginitis) waa
xajiin ama cun cun ku dhaca hoosta
haweenka oo sababa keena isbeddelo
aaney haweenta hore u lahaan jirin sida
1: dheecaan hoosta ama farjiga
haweenta ka yimaada. 2: cuncun gudaha xubinka taran ka
haween ka ah mar marka qaarna gudaha
iyo dibada xubinka farjiga.
3: ur ka soo baxda xubin ka taran ka
haweenta iyo calaamado kale.
Haweenka uu ku dhaco cudurkaan badan koodu waxay leeyihiin dheecaan hoosta
farjiga ka yimaada Dheecaan kaasi waxa
uu hoosta haweenka ka dhigaa meel
nadiif ah oo qoyan. Dheecaan ka ka
yimaada haween ka qaba cudurkaan
waxa uu leeyahay ur khafiif ah midab kiisuna waa saafi,
cadaan ama hurdi ah. Waxa laga yaabaa
inuu ku reebo kastuun ka dumarka uu ku
dhacay cudurkaan midab ah hurdi marka
uu ku qalalo kastuun ka. Waxa laga
yaabaa in dumarka qaba cudur kaan yeeshaan dhawr maalmood oo ka
soconayo dheecaan badan oo saafi ah, oo
simbiriirixo leh xilliga badanaa uu ku
aadan yahay na waa kala-barka caado
bileed ka. Waxay tani dhacdaa
marka ukun-sidaha haweenta soo daayo ukun.
Calaamadaha cudurkaan waxaa kamida.
dumarka uu ku dhaco cudurkaan Waxa
ay yeelan karaan mid ka mid ah, ama in
ka badan calaamadahan marka uu jiro
caabuqa fash fashka farjiga haweenka: 1: Isbeddel ku dhaca xadiga, midabka
ama urta dheecaanka farjiga haweenka
2: Cuncun ama gubasho agagaarka
farjiga haweenka.
3: Kaadida oo gubta haweenta.
4: Kaadi qabashada oo soo badata 5: Nabaro ama finan ka soo baxa
agagaarka daloolka farjiga.
6: Galmada oo xanuun haweenta ku
qabata.
7: Qarqaryo ama qandho ay dareento
haweenta. 8: Xanuun caloosha ah ama majiir
caloosha ah.
haddii aad leedahay mid ka mid ah
calaamadahan soo socda xaalada
haweenta waa qatar waxeyna u baahan
tahay daaweyn deg deg ah. 1: caabuqa ama fash fash infection oo
daran.
2: dhiig xagga farjiga ka yimaado oo
badan
3: qandho aad u daran.
4: xanuun dhabarka iyo ubucda ah oo aad u daran.
5: wareer iyo kor olol.
cudurkaan dumarka ku dhaca gaar
ahaana ku dhaca xubinka taran ka
haweenta ayaah cudur ay isu gudbin
karaan labada is qaba ee reerka sidoo kalena wuxuu saameyn ku yeelan karaa
ilmaha uurka gala kadib marka ay
hooyadu qaado jeermiska keena
cudurkaan balse cudurkaan ayaa ah
cudur si fudud loo daaweyn karo waqti
koobana la daaweynayo inshaa allaah. wax yaabaha laga doonayo in ay
sameeyaan dumarka cudurkaan uu ku
dhacay mar kasta waxaa kamida. 1:
Qubeyso maalin kasta oo si fiican u
nadiifi agagaarka farjiga.
2: Goobta ka dhig mid qalalan intii suurogal ah.
3: waa inaad isticmaashaa kastuumo.
4: Isticmaal suufka hoosta lagu xiro
(sanitary pads) haddii dheecaan
badan uu jiro Ha isticmaalin suufka
galiska tambooniga ah (tampons) si uu u nuugo dheecaanka.
5: haweenta uu ku dhaco cudurkaan iyo
seygeeda waxey u baahan yihiin
daaweyn wadajir ah sababta oo ah
noocyada caabuqa ama infection ka
farjiga haweenka waxa la isugu gudbin karaa taabasho galmo.
Haddii aad isku aragto caabuqa ama
infection ka farjiga haweenka oo soo
noq noqda waa inaad sameysaa talooyin
kan si looga hortago soo noq noqoshada
infection kaan: 1: Iska ilaali in jeermis ka ku jira
saxarada in aad ku fidisid gaarsiisid
farjiga meesha laga saxaroodo.
2: Kadib marka aad saxarootid
masaxaada ka bilaw xagga hore oo u sii
wad xagga dambe, adiga oo ka fogeynayaa xagga farjiga.
3: Si fiican u nadiifi dibnaha ama
bishamaha farjiga kana dhig goobta
mid qalalan intii suurtogal ah.
4: Iska ilaali saabuunaha lagu
xajiimoodo, buufinta hoosta haweenka waraaqaha musqusha ee cadareysan
ama suufka galiska ama tambooniga
cadareysan.
5: Qalabka lidka uurka sida giraanta
(diaphragm) iyo qalabka lagu mariyo
alaabta dilista manida (spermicidal applicator) ku dhaq biyo kulul oo
saabuun leh oo si fiican u biyo
raaci.Haddaba haddii aad leedahay
xanuun kan iyo dhamaan xanuunada la
xiriira xubnaha taran ka rag iyo dumar
ka ama aad isku aragtay calaamadaha cudurkaan ama ay jiraan xanuuno kale
oo aad kala kulantay dhibaato inshaa
allaah la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl
gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu
diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa
allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah si aad u hesho
talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa
allaah mahad sanidiin.

Waa maxay schizophrenia

Schizophrenia waa jirro iyo cudur aad u
daran oo qofka ku keenta dheeli tirnaan
la’aan sida qofka uu u fakaro, sida qofka
dareen kiisa ama falal kiisa in ay ula
muuq daan si ka duwan sida caadiga ah.
Cudur kaan ayaa Qofka ku keenaya in uu kala kulmo dhibaato kala saaridda
dhabta iyo khiyaaliga.
Calaamada cudurkaan waxaa ka mid ah.
1: qofka oo maqla ama arka waxaan jirin.
2: qofka oo si joogta ah ugu maleeya in la
fiirsanayo ama la daba socdo, dabeecada hiisa horena dhamaan is bedelaan
isagoona qofka muujiya dabeecado aan
caadi ahayn.
Schizophrenia ma aha qof dhawr qof
isugu jira (multiple personality) sida dad
badan u haystaan sida aad ku aragto sawirka kore Sidoo kale ma aha
sida dad badan u haystaan oo ah inuu
qofka cudurkan qaba yahay qof gacan
qaad badan (violent) sida telefishinada
iyo aflaanta lagu muujiyo, runtii aad buu
ugu yar yahay arrinkaasi dadka jiradan qaba balse qofka qaba cudurkaan ayaa
maleeya iska dhaadhiciya ama isku arka
in uu isugu jiro dhowr qof. Cilmi-baara
yaasha cudurkan, waxay leeyihiin sida
cudurka kansarku uu u leeyahay qaybo
kala duwan ayaa jirada Schizophrenia u leedahay qaybo kala duwan, mana aha
hal jiro oo qura. Badanaa jiradani waxay
bilaabataa xilliyada uu qofku qaan
gaarayo, cilmi baaris ayaa tilmaantay in
ay dhaxaltooyo noqon karto qaadida
cudurkaan. Tusaale ahaan ilmaha waalid kiisa mid ka mid ah uu qabo jiradan,
waxay u badan tahay inuu 10%
cudurkaan qaado marka loo barbar dhigo
ilmo aysan labadiisa waalid midna qabin
jiradaan 1% oo kaliya la filayo inuu qaadi
karo cudurkaan. cilmi baaris cusub ayaa muujisay inay
jirada tahay dheelitir la’aan dhinaca qaab
dhismeedka maskaxda iyo unugyada
(biochemical) dhaq dhaqaaqa kiimikada.
Cilmi baara yaasha ayaa isku raacsan bii
’ada ama degaan ku inuu saamayn ku leeyahay qaadida cudurkaan.
Waxyaabaha cudurkaan lagu garanayo
waxaa ka mid ah:
1: delusion oo ah khiyaali aan sal lahayn
oo qofku rumeeyo.
2: hallucination oo ah maqlid ama arag wax aanan jirin, ama dareemid wax
aanan jirin sida gubasho, hab fakir aan
fiicneyn.
3: Waxaa iyana ka mid astaamaha
lagu garto qofka oo dadka ka dhexbaxa,
dadka qaarna ku sanifa, bilaa sabab fal ku kicid iyo xamaasad aan sabab cad
lahayn.
4. Waxaa kale oo lagu gartaa in astaama
hani ka muuqdaan qofka qaba cudurkaan
ugu yaraan laba asbuuc, iyadoona dadka
qaarkii ee cudurkaan ku dhaca na calaamadaha ka soo muuq daan muddo
lix bilood gudahooda.
Wax yaabaha ay wadaagaan dad badan
oo qaba cudurkaan waxaa ka mid ah:
1: Dhalanteed (wax la rumeysan yahay oo
dhabtii aan jirin) 2: Isku-sawirid (hallucinations) (dareenka
waxa dhacaya oo aan dhabtii jirin)
3: Fikrad aan habeysneyn oo ku saleysan
dhalanteed iyo isku-sawirid wax aan jirin.
4: Dhaqan aan caadi ahayn oo ka imanaya
sedexda xaaladood ee aan kor ku soo xusnay.
schizophrenia waxay badanaa ku
bilaaban taa si deg deg ah oo daran.
schizophrenia da daran, waxa ay noqon
kartaa cudur mudo dheer jira.
Tiro ku dhaw 90% dadka uu ku dhacay cudurkaan markii ugu horeysay ayaa ka
bogsoon doona marka laga daaweeyo
Laba qodob oo muhiim ah:
1: dad badan ayaa schizophrenia ku
khalda ruuxa “laba shakhsiyadood” leh
(split personality) ama “shakhsiyaad badani” ku jiraan. Hase yeeshee
schizophrenia waxaa loola jeedaa marka
ay jiraan faraq u dhexeeya fikirka iyo
dareenka, ee kuma saabsana shakhsi
yadda qofka.
2: Dadka qaba schizophrenia waa dhif in ay halis iyo qatar ku noqdaan dad ka kale
dadka cudurka qaba intooda badani waa
dad jilicsan oo iyagu isku kooban oo ay u
badan tahay in ay naftooda wax
yeeleeyaan halka ay dadka kale wax
yeelo u geysan lahaayeen. Dad badan ayaa sidoo kale u maleeya
schizophrenia in uu ka dhasho nooc
kamida nooc yada sixirka kaa soo qofka
ku keena astaamo iyo calaamado la mida
calaamadaha lagu arko qofka qaba
cudurkaan balse cudurkaan waa cudur jira mana keeno sixir iyo wax lamida waa
cudur ku dhaca maskaxda inshaa allaah
na waxaa noo soo socda asbaabaha
keena cudurkaan iyo macluumaad badan
oo ku saabsan inshaa allaah.
WAA SOCOTAA.

Waa maxay helicobacter pylori

Helicobacter pylori: waa bacteria da
sababta caabuqa iyo infection ka ku dhaca caloosha iyo
boogaha gaas ka caloosha guda heeda ku sameys ma.
bacteria yadaan waa mida ugu badan ee
dad yowga caalam ka ku keenta boogaha gaasas ka ee caloosha iyo waliba mindhicirada. Bacteria da iyo infection ka H. pylori badanaa waxaa laga qaadaa cuntooyin ka iyo biyaha
wasakhey san bacteria dan ayaa ah mid qof ilaa ka qof u gudubta. bacteria dan ayaa waxa ay ku badan tahay meelaha nadaafadooda ay liidato. Wadamda nadaafadooda liidato, 90%
dadka ku nool dalal kaasi cudurkaan waxa uu ku leeyahay saameyn aad u badan . Mid kamida 6 dii qof ee qaba cudurkaan ama caabuqa ay keento bacteria daan ayaa waxaa ku dhaca boog mindhicir ka qeyb tiisa hore iyo boog gaas oo ay ku sameyso caloosha. Sidoo kale bacteria dan ayaa waxaa lala xiriirinayaa kansarka ku dhaca caloosha.
Si kastaba ha ahaatee haddii aad leedahay cudurka gaas ka ama ay jiraan boogo gaas oo ku sameysmay caloosha iyo mindhicirada lagaana helay caabuqa iyo infection ka bacteria da H.pylori la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Nooc kamida nooc yada ugu caansan eernada

Hiatal Hernia waa nooc ka mid ah eer nooyin ka ku dhaca jirka qeyba hiisa kala duwan. Eernada ma aha cudur balse waa dabac sanaan ku timaada murqaha iyo seedaha jirka kuwaa soo darbi ahaan u shaqeeya una diida ka celiya waxa jirka ku jira
in ay banaanka u soo baxaaan, soo
muuqdaan ama soo kuus taan. Eernadu waxa ay ku dhacdaa meelo
badan oo jirka ka tirsan waxaana ka mid ah:
1: caloosha,
2: qooraha ama xiniin yaha,
3: Xudunta iyo meelo
kaleba. Eernada ku dhacda (diaphragm) ka diyaaf ragmaha
(diaphragm ku waa muruqa kala teeda kala hayya caloosha iyo xabadka dhexdooda xubnaha ku jira wuxuuna ka ilaali yaa is dhex gal ka xubnaha ku kala dhex jira caloosha iyo xabad ka) waxaana eernada ku dhacda diaphragm ka loo yaqaanaa Hiatal Hernia. Eernada noocani waxay timaadaa markii qeyb ka mid ah caloosha ay u soo gudubto
dhinaca xabad ka iyadoo soo dhex
marta meel daloosha oo ku taala
diyaaf ragmaha, daloolkan oo loo yaqaano daloolka hunguriga taas oo macna heedu tahay daloolka ay ka gudubto tubada cunto mareenka (esophagus). Daloolkan waa dalool ay mari karto tubada hunguriga kaliya lakin markii uu dabco waxa ay keeni kartaa in calooshu ay soo cadaadiso, daloolkana markaa uu weynaado kadibna caloosha dalool kaasi ka soo gudubto. Eernada diyaaf ragmaha waa xaalad caam
ah oo ilaa 60% qofka ku dhici karta markii qofka da'diisa 60 sano kor u dhaafto, waxayna u qeybsantaa laba nooc:
Nooc I: nooc markii caloosha uu ka yaraado cadaadiska ku soo laaba ta booskeeda, waana nooca ugu badan
(95%) waxaana loo yaqaanaa(Sliding Type).
Nooc II: nooc caloosha ay ka
koreyso diyaaf ragmaha kuna soo laabanin booskeeda (Fixed Type). sababaha keena Eernadan.
1- Cayilka
2- Qufaca joogtada ah
3- Is cadaadin markii caloosha ku fadhido calool fadhiga (constipation)
4- Qaadis wax aad u culus
5- Dhaxal
6- Sigaar cabidda
7- Muruqa diyaaf ragmaha oo jiran. Maxaa ka mid ah calaamadaha eernada:
1- Feero xanuun ama cadaadis xagga feeraha ah.
2- Laabjeex.
3- Wax liqidda oo ku dhibta.
4- Qufac iyo saxasho ama sixasho.
5- Meesha oo soo kuusanta
6- Higgo
daaweynta eernada.
Dhaqaatiirta ka howl gasha website kan ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah na kaa bogsiineysa eernada meel kasta oo ay jirka kaga taalo. Dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daawo laba bilood la qaadanayo bi idnillaah na si rasmi ah u soo afjari doonta eernada iyo dhibaatooyin keeda.
Balse caalamka ayaa u isticmaala daaweynta eernada qalliin oo kaliya haddaba inshaa allaah dhaqaatiirta website kan ayaa fursad kuu siisay daaweyn iyo xal ka duwan qalliin in aad isaga daaweyso eernada inshaa allaah. Daawooyin ka eernada ee dhaqaatiirtu kuu diyaarisay waxa ay kuula fal gali doontaa sidan soo socota inshaa allaah.
1: waxa ay xoojineysaa muruqii ama
seedkii dabcay.
2: waxa ay yarey neysaa duleelkii weynaaday si jirka qeyba hiisa
ay san iskugu gudbin.
3: waxey baabi ineysaa bi idnillaah dhamaan astaama hii iyo dhibaatooyin kii eernadu ku heysay qofka.
Daaweynta kadib waxaa muhiim ah in aad sameyso arrimahan soo socda si aysan u soo laaban eernada mar kale inshaa allaah:
1- waa inaad yareysaa miisaan kaaga, kana fogow in aad yeelato
culeys saaid ah ama aad qaado culeys saaid ah.
2- Iska ilaali gebi rogashada, si sax ah oo wanaagsan u fariiso.
3- samee Jimicsi joogto ah.
4- laba barkin is kor saaro marka aad seexaneyso.
5- Ka fogow cuntooyin ka leh (Kaffeyga, shukulaatada iyo cuntooyin ka dufanka leh)
6- waa inaad joojisaa sigaar cabidda, khamriga iyo isticmaal ka mukhaada raad ka.
7- Cunto badan ha cunin adigoo seexan raba.
Haddaba haddii aad leedahay eerno meel kasta oo ay jirka kaga taalo laguuna sheegay in xal aan qalliin aheyn uusan jirin dhibaatooyin iyo xanuuno badana aad kala kulantay la soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha website kan dhaqaatiirta ayaa kuu diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u hesho daawo rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah mahad sanidiin.

Waa maxay dhicinta ilmaha uurka ku jira

Macnaha ereyga dhicin ama dhiciska waa
uurka oo si aan lama filaan ah u
dhamaada iyadoo ilmuhu lumayo ka hor
todobaadka 24-aad ee uurka, badanaa
Qiyaastii afartii uur mid baa dhicis ku
dambeeya, dhicin ta intooda badani waxa ay dhacaan inta lagu jiro 12-ka todobad
ee uurka ugu horeeya.
Xaaladaha qaarkood waxa dhacda inaan
haweenaydu aanay marnaba ka warqabin
in ay uur leedahay, waxaana laga yaabaa
in ay yeelato caado raagtay, marmarka qaarkood na caado aad u daran ama
aanay caado gafin ba. Dumar badan
waxaa calaamadaha u horeeya ee
dhicinta u ah dhiig ama dheecaan hoos
ka yimaada, kaa soo mar marka qaar
kood uu u wehliyo xanuun caloosha waa xudunta hoosteeda ee ama dhabarka ah
oo u eg xanuunka caadada. Dhiigga hoos
ka yimaada marka uurku bilawga yahay
waxaa la dhahaa halis dhicin, qasabna
ma aha inuu isu bedelo dhicin dhab ah.
Dumar badan oo isku arka dhiig xaggooda hoose ka yimaada ayaa uur
koodu noqon doonaa mid caadi ah. Waxa
laga yaabaa in dumar badani ay arkaan
calaamado sida lallabo ama naaso
xanuun oo muddo kadib iska taga, haddii
uu dhiig jiro iyo haddii kaleba. Kuwo kale waxa laga yaabaa in aanay isku arag
dhiig ama calaamad kale midna ayagoon
dareen ka qabin in wax khaldan yihiin,
iyo in kale laakiin waxay ogaadaan
muddo kadib in uurkoodi dhamaaday
kaddib marka la sameeyo sawir caadi ah oo loogu tala galay ultrasound. taana
waxaa lagu magacaa baa dhicin la gafay
ama daahday. Haddii xanuunka calooshu
yahay mid aad u daran, kulul ama hal
dhinac ah, waxa laga yaabaa in taasi
calaamad u tahay uur ku sameysmay meel ilmo galeenka ka baxsan (ectopic
pregnancy). Taasi waa xaalad halis galin
karta nolosha haweenta waana in isla
markiiba deg deg xarunta caafimaad ka
loo tagaa. Sababaha.Haweenka intooda
badani ma helaan sababta keentay dhicintooda, sababta ayaana ah waxaa
dhif ah in la baadho iyada oo haweentu
uu ku dhaco dhicin ah saddex ama in ka
badan. sababaha muhiimka ah ee sababa
in haweenta dhiciso waxaa ka mida: 1:
sabab la xiriirta Hidde : qiyaastii kala bar dhamaan dhicinta uurka hore sababta ay
u dhacaan waxaa waaye suuro galka
caadi la’aan koroomosoom Yada ah
(chromosomal abnormalities). 2: Sabab la
xiriirta hormoonada haweenka:
haweenka leh isbed bedalada hormoonada (hormonal irregularities)
waxey ka mid tahay asbaabaha ugu
badan ee sababa dhiciska waxaana laga
yaabaa in ay ku sii adkaato uur
yeelashada, marka ay uur yeeshaana
waxa ay u badan tahay in ay dhiciyaan. 3: sabab la xiriirta hab difaaceed ka
haweenta (immunological):
cudurada khafiifka ah sida hargabka ma
laha dhib, laakiin qandho ama xumad aad
u sareysa iyo cuduro gaar ah qaarkood,
sida jadeecada jarmalka (Rubella), waxay keeni karaan dhicin.
4: Sabab la xiriirta jirka haweenta
(anatomical): haddii afka ilmo-galeen ku
dafiic yahay, waxaa laga yaabaa inuu
bilaabo furitaan oo uu furmo marka ilmo
galeen ku sii cuslaado xilliga dambe ee uurka waxaana laga yaabaa in taasi goor
dambe keento dhicin.
Ilmo galeen aan qaab kiisu caadi ahayn
waxa uu keeni karaa in aanu jirin meel
ku filan koritaanka ilmaha.
Burooyinka waaweyni waxay keeni karaan dhicin xilliga dambe ee uurka. 5:
sabab la xiriirta Borootiin la' aan: waxaa
loo maleynayaa in la’aanta borootiinta
(Macrophage inhibitory cytokine 1) ay
door ka ciyaarto dhicinta. Cilad-sheegid
Sawirka sanqadha adeegsada (ultrasound) ayaa ah habka ugu
kalsoonida badan ee lagu garan karo
dhicinta, laakiin baaritaan ka uurka
(dhiig ama kaadi) iyo baaritaan jireed
ayaa ah habab kale oo lagu garto waxa
dhacay. Waxa laga yaabaa in baari taan ka guriga lagu sameeyo uu muujiyo uur
dhawr cisho ka dib marka dhicintu
dhacdo kaddib.
6: sabab la xiriirta cuduro ayaa iyadana
kamida asbaabaha keena dhiciska ama
dhicinta uurka. Cuduradaasi waxaa kamida.
1: cudurka infection ka.
Infection nada kala ah
Listera monocytogenes.
Toxoplasma gondii.
Parvovirus B19. herpes simplex.
Lymphocytic choriomeningitis virus
Dhamaan cudurada iyo infection nada
aan kor ku soo sheegnay waxey sababi
karaan dhiciska dumarka ku yimaada.
Sidoo kale waxaa kamida cudurada sababa dhicinta.
Thyroid disease.
Polycystic ovary syndrome iyo xaalad kale
oo lagu magacaabo.
Leuteal phase defect.
Sidoo kale cudurada sababa dhiciska waxaa ka mida.
1: cudurka baabasiirka.
2: cudurka sonkorowga.
3: cudurka dhiig karka.
4: cudurada ka dhasha stress ka wal wal
ka walaaca iyo isku buuq naanta. 5: isticmaal ka mukhaadaraad ka sida
khamriga sigaar ka qaad ka iyo
mukhaada raad yada kaleba.
Cudurada sababa dhiciska waxaa ka mida
oo haweenka ku dhaca.
Cudurada la yiraahdo collagen vascular diseases waxaana kamida.
1: systemic lupus erythematosus.
2: antiphospholipid antibody syndrome.
Sidoo kale sababaha dhicinta uurka
waxaa kamida dhaxal haweenta ay ka
dhaxasho waalidiin teeda sidoo kale asbaabaha ugu badan ee dhicinta uurka
haweenka dhiciyaan waxaa sababta
bahasha loo yaqaano umul sabiyaanta oo
ah iyada naag jin ah oo haweenka u
gasha gudaha riximka isla markaana soo
laada ilmaha uurka ku jira. Si kastaba ha ahaatee haween badan oo
ku dhaqan caalamka ayaa umuurtan
dhicinta ilmaha ku sababtay gablan iyo
iney waayaan dhamaan ubadkii
calooshooda ku beermay qaar kale ayaa
iyagana sidoo kale ku waayey ubad badan kalana kulmay dhibaatooyin xanuuno iyo
dhiig bax qaar kale ayaa iyaguna ku
waayay ubadkii caloosha ay ku sideen iyo
naftoodii ba kadib dhibaatooyin xanuun
iyo dhiig bax.
Dumarka somalida ayaa iyaguna kamida dumarka ay heysato dhibaatadan
dhiciska. 15 ilaa 20 % dumarka uurka
yeesha waa ay dhiciyaan sababo la
xiriirta umuuraha aan kor ku soo
sheegnay.
Sidoo kale dumarka uurka yeesha isla markaana uurkooda dhameystira oo aan
dhicin uurka si caadi ah na u dhala balse
ilamaha dhala iyagoo meyd ah dhintay
ayaa iyaguna waxaa lagu tiriyaa in ay
kamid tahay mowduucan dhicinta
ah.
Haddaba haddii aad leedahay dhibaato la xiriirta dhicinta ilmaha uurka
ku jira iyo guud ahaan dhibaatooyin ka la
xiriira xagga taran ka sida dhalmo
la,aanta iyo guud ahaan ba haddii ay
jiraan xanuuno iyo cuduro dhib iyo
caqabadana aad kala kulantay una weysay daryeel iyo daaweyn ba
La soo xiriir dhaqaatiirta ka howl gasha
website kan dhaqaatiirta ayaa kuu
diyaarisay daaweyn rasmi ah inshaa
allaah la soo xiriir dhaqaatiirta si aad u
hesho daawooyin rasmi ah talo iyo tusaaleyn caawimaad inshaa allaah
mahad sanidiin.